Voelt je hoofd als één grote chaos, pieker je veel en heb je steeds het gevoel iets te moeten doen? Zorg voor meer rust in je hoofd! Dat is natuurlijk een stuk makkelijker gezegd dan gedaan, daarom geven we 7 praktische tips om meer rust in je hoofd én leven te creëren.

Van onrust naar ruimte

Innerlijke rust ervaren: het klinkt zo heerlijk. Helaas zijn er heel wat dingen die dat fijne gevoel in de weg kunnen staan. Zoals een heftige gebeurtenis, veel dagelijkse verplichtingen of het steeds maar weer piekeren over iets wat je ‘verkeerd’ hebt gezegd of gedaan. Door continu aan te staan, krijgt je hoofd geen tijd om tot rust te komen. Dat kan vervolgens weer resulteren in slaapproblemen, een uitgeblust gevoel, (nog meer) piekeren en niet helder kunnen nadenken. Gelukkig is het goed mogelijk om hier wat aan te doen, zodat je weer meer rust en ruimte zult ervaren.

De 7 adviezen voor meer rust in je hoofd

1. Schep orde in de chaos

Heb je een eindeloze lijst aan taken of afspraken die maar door je hoofd blijven spoken? Of moet je vooral heel veel van jezelf? Dan is het een goed idee om je zaken op orde te stellen. Dit doe je bijvoorbeeld door alle dingen die je moet doen op te schrijven, vervolgens prioriteer je deze punten. Belangrijk is dat je daar realistisch in blijft en de lat niet te hoog legt. Om gemakkelijker te kunnen bepalen waar je prioriteiten liggen, kun je jezelf op vijf verschillende manieren de vraag ‘Moet ik dit nu doen?’ stellen. Dit doe je als volgt:

  • MOET ik dit nu doen? – Is het inderdaad noodzakelijk dat je deze taak uitvoert, of is het vooral iets wat jij (of iemand anders) graag zou willen?
  • Moet IK dit nu doen? – Ben jij echt degene die deze taak moet uitvoeren? Of kan je bijvoorbeeld iemand anders vragen dit van je over te nemen?
  • Moet ik DIT nu doen? – Is dit de taak die je op dit moment moet uitvoeren? Of zijn er eigenlijk dingen die je nu beter zou kunnen doen, zoals even je rust pakken of aan de slag gaan met een andere taak van je lijstje?
  • Moet ik dit NU doen? – Is de taak zó urgent dat het nu moet, of kan het ook best even wachten?
  • Moet ik dit nu DOEN? – Moet je hier echt iets mee doen, of kun je dit (beter) laten?

Door bovenstaande punten toe te passen, zul je meer overzicht, ruimte en rust in je hoofd krijgen.

2. Bouw meerdere rustmomenten per dag in

Als je de hele dag van hot naar her rent, krijgt je hoofd geen tijd om tot rust te komen. Dit terwijl je brein echt de tijd nodig heeft om alle prikkels te verwerken en even niet zo actief te zijn. En als je die rustmomenten uitstelt tot het moment dat je in bed ligt, is het goed mogelijk dat je moeilijk(er) in slaap komt en gaat piekeren. Daarnaast verhoogt niet genoeg rust pakken de kans op overbelasting, stress en andere gezondheidsproblemen. Om goed in je vel te zitten, is het dus ontzettend belangrijk om regelmatig herstelmomenten in te bouwen. En denk je nu: ‘maar daar heb ik toch helemaal geen tijd voor, ik moet nog zoveel doen’? Dan heb je het waarschijnlijk alleen maar harder nodig. Maar geen zorgen: die rustmomenten hoeven echt niet altijd veel tijd te kosten. Even inchecken bij jezelf en drie keer diep en bewust in- en uitademen – bijvoorbeeld op de wc op je werk – kan al helpend zijn. Andere mogelijkheden zijn:

  • Zitten of liggen met je ogen dicht en even helemaal niks doen. Vind je dat moeilijk? Je kunt er ook voor kiezen om bijvoorbeeld een (geleide) meditatie te doen.
  • Een powernap nemen. De ideale duur van een powernap? Zo’n 10 à 25 minuten. Je kunt dit het best doen voor 17.00 uur, daarna kan het je ritme verstoren en kan het moeilijker worden om ’s avonds in slaap te vallen.
  • Naar buiten gaan voor een wandeling en wat frisse lucht, actieve rust werkt namelijk ook herstelbevorderend. Het liefst in een natuurrijke omgeving, maar mocht je dit niet in de buurt hebben dan is dat geen probleem.

Na zo’n herstelmoment zul je meer in contact staan met hoe je je echt voelt. Daarnaast is het mogelijk dat je weer scherper en productiever bent, een fijne bonus dus! Voel je je juist minder actief? Ook dat is helemaal oké, probeer naar dat signaal te luisteren en het rustig(er) aan te doen.

3. Zeg vaker nee

Als je altijd overal maar ‘ja’ op zegt, is de kans groot dat je jezelf voorbij loopt en over je eigen grenzen heen gaat. Natuurlijk is het goed om er voor een ander te zijn, maar vergeet daarbij niet dat je zelf ook belangrijk bent. Vraagt je collega bijvoorbeeld voor de zoveelste keer of je een taak wil overnemen, terwijl je al een waslijst aan spoedjes hebt? Of heb je een verjaardag van een vriendin, maar ben je eigenlijk echt toe aan een avondje bankhangen? Bedenk dan dat ‘nee’ ook een antwoord is. Zeker als je dit niet gewend bent, kan dit in het begin erg moeilijk zijn en onwennig voelen. Maar op den duur zul je merken dat het je steeds makkelijker afgaat en zul je er meer rust in je hoofd en leven voor terugkrijgen. En het klinkt misschien cliché, maar het is belangrijk om te onthouden dat iemand die niet goed voor zichzelf zorgt, ook niet goed voor een ander kan zorgen.

4. Wees creatief

Creatief bezig zijn zorgt voor meer ontspanning. Hoe dat werkt? Creativiteit activeert de hersengebieden die gerelateerd zijn aan ontspanning en emotioneel welzijn. Dit zorgt er vervolgens voor dat er dopamine wordt aangemaakt: een stofje dat onder andere ontspanning en positieve en gevoelens versterkt. Daarnaast is creatief bezig zijn een vorm van mindfulness: je bent in het hier en nu, waardoor ook je piekerstroom kan afnemen. Geen idee wat te doen? Wat dacht je van kleuren, gitaar spelen, schilderen, legoën, zingen, kleien, breien of dansen? Belangrijk detail: het gaat om de weg ernaartoe, niet om het resultaat! Creëer gewoon wat er in je opkomt en waar je op dat moment zin in hebt. Heb je daar moeite mee, bijvoorbeeld doordat je erg perfectionistisch bent? Geef jezelf als opdracht om juist iets ‘lelijks’ maken, dat haalt de druk eraf.

5. Mindfulness en meditatie

We noemden het al even: mindfulness en meditatie dragen bij aan meer rust in je hoofd. Het leert je met meer afstand te kijken naar je gedachten en gevoelens. Je bént niet je gedachten en gevoelens, je observeert ze alleen. Vooral als je nog nooit mindfulnessoefeningen of een meditatie hebt gedaan, kan het lastig voelen. Wellicht ervaar je gedachten als: ‘doe ik het wel goed?’ en ‘zou ik niet meer ontspannen moeten zijn?’. Weet dan dat je het niet fout kunt doen. Het enige wat je hoeft te doen als je zulke gedachten ervaart of afgeleid raakt, is op een vriendelijke manier weer met je aandacht teruggaan naar de oefening. Er zijn handige apps beschikbaar, zoals Headspace en VGZ Mindfulness Coach, vol met meditaties en mindfulnessoefeningen.

Daarnaast kun je eigenlijk altijd en overal oefenen met mindfulness. Focus je bijvoorbeeld eens volledig op het handen wassen, zonder daarbij te oordelen. Hoe voelt het water aan: warm of koud? En hoe raken je handen elkaar? Door regelmatig mindful te zijn, ben je vaker in het hier en nu in plaats van in je hoofd.

6. Zoek de rust op

Het kan soms lastig zijn om in je eigen omgeving te ontspannen. Bijvoorbeeld doordat je continu wordt herinnerd aan de stapel was die zich niet vanzelf opvouwt, het onkruid in de tuin of de schilderijen die je al een half jaar geleden had willen ophangen. Zoek daarom regelmatig de rust op, je kunt dit zo groot of klein maken als je zelf wilt. Hieronder een aantal ideeën om buitenshuis tot rust te komen:

  • Een lange wandeling in het bos;
  • Een rustige yogales;
  • Ontspannen en badderen in een spa of wellnesscentrum;
  • Een massage;
  • Uitwaaien op het strand;
  • Een floatingsessie.

7. Uit je hoofd, in je lijf

Sporten is niet alleen goed voor ons fysieke welzijn, maar ook voor ons mentale welzijn. Tijdens lichaamsbeweging komen er namelijk endorfines vrij: deze stofjes vergroten je geluksgevoel en werken stressverlagend. Daarnaast verleg je de focus op je lichaam, wat ook weer helpt om minder in je hoofd te zitten. Ga hierbij vooral voor een sport die je leuk vindt, zoals hardlopen, zwemmen, spinning of dansen. Zorg ook voor een rustige op- en afbouw en doe na het sporten een ontspanningsoefening, zodat je je lichaam weer tot rust kunt brengen. Want een rustiger lichaam draagt ook weer bij aan een rustiger hoofd.

Meer rust in je hoofd? Geef jezelf tijd!

Rust in je hoofd creëren is niet iets wat je van de ene op de andere dag doet, het kost tijd. Start dus niet met alles tegelijkertijd, maar begin met de stap die jou het meest aanspreekt of het meest passend voelt. Het is namelijk niet de bedoeling dat je het gevoel hebt nóg meer te moeten. Door de 7 bovenstaande tips langzaamaan in je leven te bouwen, zul je merken dat je er meer rust in je hoofd voor terugkrijgt.

Toont jouw kind soms perfectionistisch gedrag? Geen zorgen! Dat is helemaal oké. Maar waar ligt de grens en wat moet je doen als het perfectionistische gedrag van jouw kind uit de hand begint te lopen? We worden namelijk niet geboren als perfectionist, maar de neiging hiertoe ontstaat al wel op jonge leeftijd. Ongezond perfectionisme kan negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van je kind. Je doet je kind dus een groot plezier door op jonge leeftijd te werken aan het ‘tegengaan’ van perfectionisme. Hoe? Dat lees je in dit artikel.

Maar eerst: wat is perfectionisme?

Over het algemeen kan perfectionisme worden opgevat als het streven naar onberispelijkheid of de overtuiging dat alles wat minder dan perfect is, niet goed genoeg is. Enkele veelvoorkomende thema’s die vaak worden opgenomen in definities van perfectionisme zijn:

  • De overtuiging dat perfectie noodzakelijk of haalbaar is;
  • Een obsessieve neiging om extreem hoge eisen te stellen aan jezelf of anderen;
  • De neiging om zelfkritisch of overdreven kritisch te zijn ten opzichte van anderen;
  • Een obsessieve behoefte om perfectie te bereiken of om fouten te vermijden;
  • Een angst om te falen of een overtuiging dat falen onaanvaardbaar is.

Joachim Stoeber, professor in de psychologie aan de universiteit van Kent, onderscheidt 2 soorten perfectionisme: aangepast (adaptief) en niet-aangepast (maladaptief) perfectionisme, ook wel gezond en ongezond perfectionisme genoemd. Gezond perfectionisme hangt samen met hoge eisen stellen aan jezelf en streven naar uitmuntendheid, maar wel in combinatie met het vermogen om fouten en tegenslagen te accepteren als een normaal onderdeel van het leer- en groeiproces. Ongezond perfectionisme wordt daarentegen gekenmerkt door een obsessieve behoefte om perfectie te bereiken en een onvermogen om fouten of niet-perfecte resultaten te accepteren.

Hoe weet ik of mijn kind last heeft van ongezond perfectionisme?

Het is niet altijd even makkelijk om (ongezond) perfectionisme te herkennen bij je kind. Vooral als je er zelf als ouder misschien ook last van hebt. Maar door goed te luisteren en aandacht te besteden aan hoe jouw kind zich in (bepaalde) situaties gedraagt en hoe hij of zij zich uit, kun je snel goede inzichten krijgen. Je kunt perfectionisme bij je kind herkennen aan de volgende kenmerken:

  • een hoog stressniveau;
  • een sterke competitiedrang;
  • hoge eisen stellen aan zichzelf;
  • zelfkritisch zijn en zich snel schamen;
  • kritisch zijn op anderen;
  • zelden tevreden zijn over de dingen die je maakt of doet;
  • werkjes niet af krijgen omdat het nooit goed genoeg is;
  • een neiging tot faalangst bij het uitvoeren van taken;
  • gevoelig zijn voor kritiek;
  • moeilijke taken uitstellen;
  • moeilijk keuzes kunnen maken;
  • moeilijk met fouten kunnen omgaan;
  • focussen op wat minder goed lukt;
  • mislukkingen moeilijk kunnen loslaten.

De gevaarlijke gevolgen van perfectionisme

Ongezond perfectionisme remt je kind af, gaat vaak gepaard met faalangst en kan negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van je kind. Uit onderzoek blijkt dat er een verband bestaat tussen perfectionisme en de volgende symptomen:

  • gevoelens van schaamte, schuld, tekortschieten of zelftwijfel;
  • moeilijk kunnen ontspannen of genieten van vrijetijdsactiviteiten;
  • moeite hebben om gezonde relaties aan te gaan en te onderhouden;
  • moeite om taken of projecten af te ronden omdat het niet aan de eigen hoge normen voldoet;
  • verhoogde niveaus van (faal)angst, depressie en stress;
  • slapeloosheid;
  • chronische vermoeidheid;
  • chronische hoofdpijn;
  • een verstoorde spijsvertering;
  • nek- en rugklachten;
  • dwangstoornissen;
  • eetstoornissen;
  • verslaving;
  • burn-out klachten;
  • zelfbeschadiging;
  • zelfmoordgedachten.

Dat is nogal een pittige lijst. Als ouder wil je er natuurlijk alles aan doen om te voorkomen dat jouw kind hieronder lijdt. Tijdig het perfectionistische gedrag van je kind aanpakken is dus een noodzaak.

 Hoe kun je perfectionistisch gedrag bij je kind tegengaan?

Door ongezond perfectionistisch gedrag bij je kind zo veel mogelijk tegen te gaan, help je jouw kind gezonder, succesvoller en gelukkiger in het leven te staan. Je kunt dit doen door een omgeving te creëren waarin de focus niet ligt op prestaties en waarin ruimte is voor falen en onvolmaaktheid. Het is belangrijk dat je kind voelt en weet dat jouw liefde en zorg niet afhangen van prestatie. Zo pak je het aan:

  1. Investeer in het aanleren van sociale en emotionele vaardigheden. Het is misschien wel de belangrijkste taak als ouder om kinderen te leren hoe ze contact kunnen maken en goed kunnen opschieten met vriendjes. Goed ontwikkelde sociale en emotionele vaardigheden maken je kind waarschijnlijk gelukkiger en leuker om mee om te gaan en vergroten de kans op maatschappelijk succes.
  2. Leer je kind het belang van zelfzorg. Het is goed om je kind bij te brengen dat evenwicht en balans belangrijker zijn in het leven dan perfectie en resultaten. Leer je kind om prioriteit te geven aan zijn of haar lichamelijke en geestelijke gezondheid. Dit kun je bijvoorbeeld doen door je kind te leren om grenzen te herkennen en te respecteren. Leer je kind om vaker af te remmen in plaats van zichzelf te pushen en rust en ontspanning in te bouwen. Zorg er voor dat je kind ook een lichtere en speelse kant ontwikkelt.
  3. Leer je kind omgaan met tegenslagen. Het is belangrijk dat je kind al jong leert dat teleurstellingen bij het leven horen. Probeer je kind niet teveel te beschermen door het weg te houden bij problemen en tegenslagen. Kinderen leren het beste door zelf de gevolgen te ervaren. Laat je kind zien hoe je zelf met tegenslag omgaat en wat je daar van leert. Leg uit hoe je iets kan verwerken dat fout ging, bijvoorbeeld door het in een dagboek op te schrijven, erover te praten of om jezelf te lachen. Laat blijken dat je trots bent op de moeite die je kind ergens in heeft gestoken, ook als het anders uitpakte dan verwacht.
  4. Moedig een groeimindset aan. Help je kind te begrijpen dat iedereen fouten maakt en dat je van fouten en kritiek waardevolle lessen kunt leren die je helpen om te groeien. Je kunt bij het maken van fouten tegen je kind zeggen: ‘Ik ben trots op de moeite die je erin hebt gestoken’. Zo laat je weten dat jouw liefde en zorg niet afhankelijk zijn van prestatie. Moedig je kind aan om uitdagingen aan te gaan, om nieuwe dingen te proberen en risico’s te nemen. Uit onderzoek blijkt dat hoe meer iemand zichzelf uitdaagt, hoe meer de hersenen zich ontwikkelen.
  5. Leer je kind het belang van zelfcompassie. Dingen gaan nu eenmaal niet altijd zoals je dat zou willen in het leven. Je krijgt te maken met verlies, loopt tegen je eigen grenzen aan en voldoet niet aan je eigen idealen. Compassie hebben voor jezelf betekent dat je je menselijkheid accepteert en respecteert. Leer je kind daarom vriendelijk en begripvol te zijn in plaats van zichzelf te veroordelen en te bekritiseren voor allerlei tekortkomingen.
  6. Zoek steun. Als je kind worstelt met perfectionisme in een mate die aanzienlijke stress of angst veroorzaakt, zoek dan hulp. Een professionele hulpverlener kan helpen om copingstrategieën te ontwikkelen en onderliggende problemen op te lossen die kunnen bijdragen aan perfectionisme.

Bij depressiviteit denk je misschien al snel aan mensen die niet goed functioneren in het dagelijkse leven. Maar wist je dat er ook een vorm van depressie bestaat die voor de buitenwereld veelal onopgemerkt blijft? Dan hebben we het over de zogeheten ‘hoogfunctionerende depressie’. In dit artikel leggen wij uit wat de kenmerken zijn en geven we een aantal tips om er mee om te gaan.

Wat is hoogfunctionerende depressie?

In de DSM-5 – het handboek voor psychiatrische aandoeningen – zijn meerdere soorten depressies opgenomen met elk zijn eigen kenmerken. Hoogfunctionerende depressie is echter een vorm van depressie die nog niet als aparte categorie is opgenomen. Hierdoor is het lastig te karakteriseren en te herkennen. Carol Landau, klinisch professor in de psychiatrie aan de Universiteit van Brown, doet al jarenlang onderzoek naar deze vorm van depressie. Landau beschrijft het als een fenomeen waarbij het aan de buitenkant lijkt of iemand alles goed voor elkaar heeft en normaal functioneert, terwijl diegene zich van binnen verdrietig en ongelukkig voelt. Iemand met een hoogfunctionerende depressie is zo intelligent, creatief en gedreven in het hanteren van de depressie, dat het voor de buitenwereld vaak onopgemerkt blijft.

Kenmerken hoogfunctionerende depressie

Dus hoe kun je een hoogfunctionerende depressie herkennen? Het gaat vaak om de volgende kenmerken:

  • het afhouden van sociale contacten en afstandelijkheid in relaties;
  • een verandering in slaappatronen;
  • je zorgen maken en angstig zijn;
  • snel geïrriteerd zijn;
  • lichamelijke gezondheidsproblemen;
  • het maken van ironische of ongepaste grappen;
  • geen enthousiasme meer beleven aan dagelijkse bezigheden;
  • zelfmedicatie met alcohol, drugs, eten of gamen;
  • je hebt een succesvolle type A persoonlijkheid;
  • depressie komt in je familie voor.

Maar hoogfunctionerend is toch beter dan laagfunctionerend?

Op het eerste gezicht lijkt het dat hoogfunctionerende depressie makkelijker is om mee om te gaan dan andere vormen van depressie. Deze mensen hebben tenslotte al een goede basis: zij zijn in staat om actief mee te doen aan de maatschappij, hebben werk en een sociaal netwerk. Landau zegt hierover: ‘Mensen zeggen vaak dat ‘hoogfunctionerend’ zijn beter is dan ‘laagfunctionerend’ zijn, maar dat is niet juist. Het belangrijkste is dat iemand met een depressie hulp krijgt en dat is nou net waarin een hoogfunctionerend persoon zichzelf tekort doet’. Mensen met hoogfunctionerende depressie laten zich niet snel kennen. Vroege signalen van depressie worden vaak weggewuifd en niet serieus genomen.

Michelle Craske, hoogleraar psychologie en psychiatrie aan de Universiteit van Californië benadrukt dat je jarenlang last kunt hebben van hoogfunctionerende depressie en het meestal tot meer functionele beperkingen leidt dan het geval is bij acute periodes van ernstige depressie. Eerder onderzoek wees al op een verband tussen een laag zelfbeeld, energiegebrek, prikkelbaarheid en afnemende productiviteit die bij deze vorm van depressiviteit komt kijken, en een toenemend aantal zelfmoordpogingen. Daarnaast lopen mensen ook juist een groter risico op langere depressieve periodes met ernstiger symptomen.

Een verband tussen ambitie, perfectionisme en depressie

Landau doet al jarenlang onderzoek naar hoogfunctionerende depressie. Volgens haar komt deze vorm van depressie met name voor bij perfectionistische vrouwen, die al veel prestaties en successen op hun naam hebben staan. Veel ambitieuze mensen kunnen ondanks hun depressie toch op een hoog niveau blijven presteren. Volgens Landau denken deze mensen dat succes hen gelukkig zal maken. Volgens haar zit het probleem juist in de dualiteit van deze motivatie. Zij zegt: ‘De wens iets te zijn is onlosmakelijk verbonden met de angst om juist niets te zijn. Hoe groter deze wens, des te groter de angst.’ Bij elk behaald doel leggen ambitieuze mensen de lat weer hoger en het wordt er niet beter op als ze alles wat ze willen uiteindelijk bereiken. ‘Er is dan nog nooit zo veel te verliezen geweest en er is niets meer om bevestiging voor te krijgen. Het in stand houden van het succes wordt dan een druk waar mensen makkelijk onder kunnen bezwijken’.

Hoe ga je om met een hoogfunctionerende depressie?

Het is nog behoorlijk onduidelijk hoe hoogfunctionerende depressie het beste behandeld kan worden, mede omdat het nog niet is opgenomen als ‘officiële’ variant. Het voorschrijven van antidepressiva is omstreden, omdat voor veel mensen de voordelen niet opwegen tegen de nadelen. Wat kun je zelf doen als je een hoogfunctionerende depressie hebt? Wij hebben een aantal tips op een rijtje gezet:

  • Breng veranderingen aan in je levensstijl. Hoewel het naar is om depressief te zijn, kun je deze periode in je leven ook proberen te zien als een signaal dat er iets moet veranderen. Het kan een idee zijn om je ambities eens kritisch onder de loep te nemen en nieuwe prioriteiten te stellen. Je kunt onderzoeken of je je beter gaat voelen als je minder gaat werken of een ander type baan nemen met minder verantwoordelijkheden. Het kan goed voor je zijn om rustiger te gaan leven. Ga in je vrije tijd andere activiteiten ondernemen om erachter te komen waar je blij en ontspannen van wordt.
  • Zorg ervoor dat je goed slaapt. Voldoende slaap is essentieel voor een goede mentale gezondheid. Depressieve klachten kunnen getriggerd worden, in stand gehouden worden en verergeren als je te weinig slaapt.
  • Meditatie. Uit hersenscans van mensen met aanhoudende depressies blijkt dat de gebieden die met mijmeren en reflecteren te maken hebben overactief zijn. Bepaalde vormen van meditatie kunnen een hulpmiddel zijn om overactieve netwerken in het brein te temmen. Je hoeft hier de deur niet voor uit. Er zijn diverse apps die je voor dit doel kunt gebruiken zoals Headspace of de Insight Timer App.
  • Wordt je meer bewust van je innerlijke wereld. Zolang iemand met een hoogfunctionerende depressie maar gewoon in zijn dagelijkse ritme blijft en op de automatische piloot doorgaat met leven, lijkt er vrij weinig aan de hand te zijn. Vaak als deze routine wegvalt of iemand het rustiger aan gaat doen, worden depressieve symptomen zichtbaarder. Het kan goed zijn om je bewuster te worden van je innerlijke wereld. Wellicht duw je veel gevoelens en gedachten weg door steeds maar bezig te blijven. In contact staan met je gevoel is een essentieel onderdeel van omgaan met depressie. Lichaamsgerichte therapie, ontspannings- en ademhalingsoefeningen, muziek en creatieve en expressieve activiteiten kunnen hierbij een hulpmiddel zijn.
  • Zelfacceptatie en zelfcompassie kunnen een krachtig tegengif zijn voor perfectionisme. Probeer warm en begripvol tegen jezelf te zijn wanneer je lijdt, faalt of je tekort voelt schieten in plaats van je gevoelens te negeren of jezelf onder te dompelen in zelfkritiek. Door compassie te hebben en te beoefenen voor alle verschillende aspecten van wie je bent, kun je leren om je tekortkomingen te ervaren en te accepteren. Kristin Neff is een expert op dit gebied.
  • Zoek sociale steun. Voor iemand met een hoogfunctionerende depressie kan het moeilijk zijn om ondersteuning te krijgen. Omdat de symptomen het gedrag niet significant beïnvloeden, worden subtiele patronen in emoties en gedachten vaak over het hoofd gezien. Vrienden, collega’s en familieleden hebben vaak niet in de gaten dat het niet goed gaat. Het kan helpen om een aantal mensen in je netwerk in vertrouwen te nemen en te vertellen waar je last van hebt en wat je nodig hebt. Je kunt ook een professionele hulpverlener zoeken bij wie je zelf kunt aankloppen als het nodig is. Goed functionerend of niet, iedereen met een psychische aandoening verdient professionele hulp en ondersteuning van dierbaren!

Depressie wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gezien als een van de grootste gezondheidsproblemen van deze tijd en is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van arbeidsongeschiktheid. Er bestaan nog veel misverstanden en fabels rondom depressie, in dit artikel lees je waarom deze niet waar zijn.

1. Je moet gewoon positief denken en jezelf eroverheen zetten

Een van de fabels rondom depressie is dat een depressie vanzelf overgaat als je leert om positiever te denken. Het klopt dat het hebben van negatieve gedachtepatronen kenmerkend zijn voor een depressie. Het is dan ook aan te raden om inzicht te krijgen in je gedachtepatronen en deze aan te pakken. Een therapievorm die hiervoor geschikt is is bijvoorbeeld Cognitieve Gedragstherapie. Negatief denken is echter een symptoom en geen oorzaak. Er is meestal meer nodig dan positief leren denken om te herstellen van een depressie.

2. Depressie wordt altijd getriggerd door stressvolle of traumatische gebeurtenissen

Veel mensen denken dat er iets onaangenaams moet gebeuren voordat iemand diep in de put raakt. Chronische stress, heftige gebeurtenissen en jeugdtrauma zijn belangrijke factoren die het risico op depressie kunnen verhogen. Toch krijgt lang niet iedereen na stress last van een depressie. Depressie is een (erfelijke) aandoening die ook zonder dat daar een duidelijke reden voor is kan komen opzetten.

3. Depressie is een teken van zwakte

Het idee dat ‘sterke’ mensen geen psychische problemen hebben is een van de grootste misvattingen over psychische stoornissen. Vaak wordt gedacht dat depressie een teken is van een gebrek aan wilskracht, aanstellerij of zelfmedelijden en dat het je eigen schuld is. Ook sterke mensen kunnen psychische problemen krijgen. Depressie is een aandoening die het gevolg is van een complex samenspel van biologische, psychologische en situationele factoren. Als de omstandigheden maar lang genoeg tegenzitten en er geen uitzicht op verbetering is, kan uiteindelijk iedereen depressief worden.

4. Iedereen is toch wel eens depressief

Hier hebben we een van de fabels rondom depressie die zo snel mogelijk de wereld uit geholpen kan worden. Iedereen is wel eens een tijdje somber of langere tijd verdrietig na het verlies van een dierbare, een baan of relatie. Een depressie is echter iets anders dan verdriet en rouw. We spreken pas van een depressie als er langer dan twee weken sprake is van somberheid en/of een verminderde interesse in allerlei (dagelijkse) activiteiten. Daarnaast moet er sprake zijn van minstens vier andere symptomen zoals vermoeidheid, weinig energie of lusteloosheid, verandering in gewicht of eetlust, rusteloos zijn of juist erg traag, minderwaardig of schuldig voelen, een verstoord slaappatroon, concentratieproblemen of besluiteloosheid, terugkerende gedachten aan de dood of aan zelfmoord.

Online zelftest depressie

Voel jij je al langer dan twee weken somber en heb je verminderde interesse of plezier in het uitvoeren van bijna alle activiteiten? Doe dan onze online depressie test om te achterhalen of je last hebt van een depressie.

5. Mensen met een depressie zijn altijd somber en kunnen niet blij zijn

Veel mensen die nog nooit een depressie hebben ervaren denken dat het een overweldigend gevoel van somberheid is. Mensen met een depressie kunnen behalve somberheid een heel scala aan emoties ervaren, waaronder angst, boosheid, verdriet maar ook vreugde. Het kan ook zijn dat iemand die in een depressieve toestand verkeert helemaal geen emoties ervaart. Sommige mensen die depressief zijn doen zich vrolijker voor dan ze zich in werkelijkheid voelen. Ze lijken normaal te functioneren, terwijl ze van binnen worstelen met een depressie.

6. Depressieve mensen zijn suïcidaal

Hoewel terugkerende gedachten aan de dood, zelfdoding of pogingen daartoe een van de symptomen zijn van een depressie, heeft niet iedereen hier last van. Wanneer dit wel het geval is, betekent het niet per definitie dat deze persoon niet meer wil leven. Vaak is het een signaal dat iemand wil dat er een einde komt aan het lijden, maar geen andere manier meer ziet om dit voor elkaar te krijgen. Hoe dan ook is het belangrijk dat je iemand die suïcidale uitingen doet serieus neemt en het gesprek aan gaat om te kijken hoe je kunt helpen.

7. Je kunt jezelf er overheen zetten

Veel mensen die nog nooit een depressie hebben doorgemaakt denken dat je jezelf er overheen kunt zetten door bijvoorbeeld positiever te denken, meer te sporten en gezond te leven, ontspannen of communiceren over je gevoel. Dit kan inderdaad helpen als je lichte tot matige depressieve klachten hebt maar bij een ernstige of langdurige depressie is er vaak meer nodig dan dat om een depressie te boven te komen. Depressie beïnvloedt de structuur en biochemie in de hersenen en kan niet worden gecorrigeerd door enkel wilskracht of een andere mindset. Een depressie kun je niet zomaar wegtoveren.

8. Depressie is makkelijk te herkennen

Depressie manifesteert zich niet alleen door somberheid, het beïnvloedt ook de toestand van het lichaam. Veel voorkomende lichamelijke symptomen zijn:

  • een afname of juist toename in eetlust en gewicht;
  • slapeloosheid of te veel slapen;
  • rusteloosheid of vertraging;
  • vermoeidheid/lusteloosheid;
  • een verminderd libido en onbegrepen lichamelijke klachten.

Vaak worden de symptomen van depressie toegeschreven aan andere ziekten. Als gevolg daarvan blijven mensen soms jarenlang lijden totdat ze uiteindelijk de juiste diagnose en behandeling krijgen. De ene depressie is de andere niet.

Wist je dat je verschillende soorten depressies hebt?

Van licht tot zwaar. Eenmalig of recidiverend. Een geagiteerde depressie, een reactieve depressie, een vitale depressie, een dysthyme stoornis, een seizoensgebonden depressie, een psychotische depressie, een prenatale depressie, een postpartum depressie en de manisch depressie. Lees meer

9. Depressie ondermijnt de eigen verantwoordelijkheid

Een van de andere fabels rondom depressie is dat te veel aandacht voor depressie leidt tot toenemende afhankelijkheid van professionele zorg en de eigen verantwoordelijkheid van mensen wegneemt. Iemand met een depressie heeft een ernstige aandoening waarvoor goede behandelingen beschikbaar zijn zoals leefstijlinterventies, Cognitieve Gedragstherapie, het KOP model, gesprekstherapie, interpersoonlijke therapie, lichttherapie, behandeling met medicatie of E-health. Deze behandelingen zijn juist gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid en het versterken van de competenties van mensen.

Tot slot

“Als je niet zelf depressie hebt ervaren, zul je nooit het mysterie kunnen begrijpen van hoe ze het voor elkaar krijgt je kapot te maken. Dat is op geen enkele begrijpelijke manier te beschrijven aan iemand die het zelf niet heeft gevoeld.”- William Styron

Eenzaamheid is een probleem dat altijd heeft bestaan. Het is van alle leeftijden en komt voor onder alle lagen van de bevolking. Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. Nog eens één op de drie Nederlanders voelt zich matig eenzaam. De ene persoon loopt meer risico om zich eenzaam te voelen dan de ander, maar iedereen kan ermee te maken krijgen. Eenzaamheid kan in lichte of sterke mate voorkomen, af en toe gevoeld worden of langdurig aanhouden. Eenzaamheid kan veel impact hebben op jouw leven en de kwaliteit ervan. Dan is het belangrijk er iets aan te doen. Wij geven je graag een aantal tips om beter om te gaan met eenzame gevoelens.

Wat is eenzaamheid?

Eenzaamheid is een gevoel. Je bent pas eenzaam als jij dat zo ervaart. Eenzaamheid is iets anders dan alleen zijn, maar kan er wel mee samenvallen. Je kunt alleen zijn en je daar helemaal prima bij voelen.

‘Eenzaamheid is het fysiek ervaren van een tekort in patronen van verbinding met andere mensen‘

Door neuropsychologisch onderzoek van de laatste twintig jaar weten we inmiddels dat het gevoel van eenzaamheid een directe fysieke ervaring is, net zoals honger of dorst. Het gevoel buitengesloten te zijn, het gevoel van eenzaamheid, prikkelt exact hetzelfde hersengebied als wanneer iemand fysieke pijn heeft. Daaruit volgt dat eenzaamheid een fysiek verschijnsel is. We hebben verbinding met anderen nodig om ons gezond te ontwikkelen. Als kind, maar net zo goed in ons volwassen leven. Eenzaamheid is eigenlijk een signaal dat er iets ontbreekt aan onze verbinding met andere mensen. Als je je eenzaam voelt, is een menselijke basisbehoefte niet vervuld.

Verschillende soorten eenzaamheid

Er bestaan verschillende soorten eenzaamheid. Bij emotionele eenzaamheid mis je verbondenheid met anderen, je mist een hechte, intieme band. Emotionele eenzaamheid komt vaak voort uit de kwaliteit van het contact: je ervaart dit contact bijvoorbeeld als moeizaam of oppervlakkig.

Bij sociale eenzaamheid ervaar je een tekort aan betekenisvolle relaties met anderen. Je hebt dan minder sociaal contact dan je wenst.

De laatste jaren is er ook veel aandacht voor een andere vorm van eenzaamheid, namelijk existentiële eenzaamheid. Dit wordt omschreven als een verloren en zwervend gevoel, geen eigen plek of rol in het leven kennen, een gevoel van zinloosheid. Bij existentiële eenzaamheid gaat het meer over een gemis aan zingeving dan over je sociale contacten.

Wanneer iemand weinig of geen betekenisvolle ondersteunende contacten heeft spreken we van sociaal isolement. Sociaal isolement is niet hetzelfde als eenzaamheid, maar kan er wel mee samenvallen. Sociaal isolement is een situatie; eenzaamheid is een gevoel.

Feiten, cijfers en oorzaken

Eenzaamheid kan allerlei oorzaken hebben. Groepen die een hoger risico hebben op eenzaamheid zijn ouderen (75+), mensen in armoede, mensen met een chronische aandoening, mantelzorgers, mensen met een migratie-achtergrond, laaggeletterden en LHBTI’ers.

Eenzaamheid komt vaker voor onder alleenstaanden dan onder mensen met een partner. Maar je kunt je ook eenzaam voelen wanneer je een relatie hebt, bijvoorbeeld doordat jij je niet begrepen voelt door jouw partner, of omdat je (bijna) geen connectie met hem of haar voelt.

Iemand verliezen die dichtbij je staat kan een grote impact hebben en je kunt je er eenzaam door voelen. Verlies hoeft niet te betekenen dat iemand is overleden. Ook als een dierbare ver weg verhuist, of als je elkaar niet meer spreekt door een ruzie of een echtscheiding, is er sprake van een verlieservaring.

Ook de omstandigheden kunnen zorgen voor eenzaamheid. Misschien heb je niet de financiële middelen om mee te doen aan sociale activiteiten, of zorg jij als mantelzorger voor een ziek familielid en houd je daarnaast weinig tijd voor jezelf over. Misschien ben jij jouw baan verloren door ontslag of pensioen en mis je daardoor de contacten met jouw collega’s. Gepest worden kan een grote impact op iemand hebben. Vooral wanneer je niemand hebt om over het pesten te praten kun jij je eenzaam voelen.

Daarnaast kunnen persoonlijke eigenschappen ervoor zorgen dat jij moeilijker contact maakt. Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan zelfvertrouwen, onvermogen anderen te vertrouwen, sterke verlegenheid, of emotionele instabiliteit.

Eenzaamheid komt relatief vaak voor bij mensen met psychische klachten, zoals een angststoornis, depressie of autisme. Als je hierdoor weinig buiten komt of minder makkelijk contact maakt, kan dat eenzaamheid veroorzaken. Maar ook de angst voor of het ervaren van onbegrip kan ervoor zorgen dat jij je niet durft te verbinden met anderen. Je durft bijvoorbeeld niet met anderen te delen hoe het echt met jou gaat of waar jij je mee bezighoudt. Je houdt een deel voor de buitenwereld verscholen, omdat je bang bent dat je niet begrepen wordt.

Gevolgen van eenzaamheid

Eenzaamheid kan op zichzelf staan, maar gaat relatief vaak samen met psychische klachten. Uit een onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat wanneer jij je eenzaam voelt, je een hoger risico hebt op het ontwikkelen van een ernstige stemmings-, angst- of middelenstoornis dan mensen die niet eenzaam zijn. Andersom voelen mensen die psychische klachten hebben zich vaker eenzaam dan mensen zonder psychische klachten. Eenzaamheid kan een negatieve uitwerking hebben op je immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor infecties. Ook veroorzaakt eenzaamheid vaak ongezonde gedragingen, zoals het gebruiken van middelen, meer eten en weinig bewegen.

Hoe kun je beter omgaan met eenzaamheid?

Je soms eenzaam voelen hoeft helemaal niet erg te zijn. Pas als eenzaamheid je gaat belemmeren in jouw functioneren en jij je er ongelukkig door voelt, gaat het een groter probleem vormen. Welke stappen kun je nu zelf zetten zetten? Hieronder lees je een aantal tips:

Tip 1. Probeer de oorzaak te achterhalen

Waardoor voel jij je eenzaam? Zijn er bijvoorbeeld bepaalde situaties waarin het gevoel van eenzaamheid sterker is dan normaal? Wat mis je op die momenten in de contacten die je hebt? Het achterhalen van de kern van jouw eenzaamheid kan jou helpen om een oplossing te vinden.

Tip 2. Realiseer je dat eenzaamheid een gevoel is dat je kunt veranderen

Het is goed om je te beseffen dat eenzaamheid een gevoel is; je bent niet eenzaam, je voelt je eenzaam. In plaats van te blijven hangen in dit vervelende gevoel, kun je beter kijken waar je invloed op kunt uitoefenen zodat je stappen kunt ondernemen om het eenzame gevoel te verminderen.

Tip 3. Blijf dingen ondernemen

Misschien zijn er bepaalde dingen die je nu niet doet, omdat je niet weet met wie je het moet ondernemen. Maar het is belangrijk dat jij de dingen blijft ondernemen die belangrijk voor jou zijn! Dat is misschien makkelijker gezegd dan gedaan. Begin daarom met kleine stapjes en breid dit steeds verder uit. Ga bijvoorbeeld eens in je eentje ergens een kop koffie drinken of een biertje, maak een wandeling of ga naar een concert. Juist wanneer je dingen blijft ondernemen, creëer je kansen om nieuwe contacten op te doen.

Tip 4. Investeer in zelfliefde

Lief zijn voor jezelf is één van de eerste stappen die je kunt maken om het eenzame gevoel te verminderen. Wanneer je niet tevreden bent met jezelf, kan dit bijdragen aan een eenzaam gevoel en jou belemmeren bij het maken van contact. Leer jezelf waarderen. Richt je meer op jouw goede eigenschappen dan te focussen op wat je anders zou willen zien. Vergelijk jezelf niet steeds met anderen, jij bent zoals je bent en dat is goed zo! Vind je het spannend om contact met iemand te leggen of jezelf te zijn, omdat je bang bent voor afwijzing? Onderzoek waar dit gevoel vandaan komt.

Tip 5. Investeer in het opbouwen van relaties

Het kost nu eenmaal tijd om waardevolle relaties op te bouwen met anderen. Je zult daar dan ook zelf tijd in moeten investeren. Grijp alle momenten aan om sociale contacten op te doen. Zoek bijvoorbeeld plekken op waar je mensen tegenkomt die dezelfde interesses hebben als jij. Je kunt via verschillende kanalen contacten opdoen, bijvoorbeeld via de sportschool, internet of een buurthuis.

Tip 6. Praat erover en stel jezelf kwetsbaar op

Het kan helpen om je te realiseren dat eenzaamheid er vaak bij hoort in het leven. Je bent niet alleen: ruim drie miljoen Nederlanders voelen zich regelmatig eenzaam. Hoewel er bij (jong)volwassenen nog altijd een taboe op dit onderwerp heerst, is het goed om je gevoelens bespreekbaar te maken. Is er een vriend, collega, familielid of buurvrouw aan wie je kwijt kunt hoe je je voelt? Grote kans dat je te horen krijgt dat diegene zich ook wel eens eenzaam voelt, wat jou weer kan sterken in je eigen emoties.

Eenzaamheid kan veel impact hebben op jouw mentale en fysieke gezondheid. Heb je het idee dat je er ondanks onze tips toch zelf niet uitkomt en wil je actief aan de slag met het verminderen van jouw eenzaamheid? Samen met een psycholoog kun je op zoek naar de oorzaak van jouw eenzaamheid en werken aan een oplossing. Want zoals eerder gezegd: eenzaamheid is een gevoel waar je (vaak) wat aan kunt veranderen.

 

Depressie is een keuze. Je kunt ervoor kiezen om gelukkig te zijn door je mindset anders in te stellen. Door structureel meer aandacht te geven aan wat goed gaat en wat goed is in het leven, zul je je beter voelen. Wees dankbaar voor wat je hebt en geniet van wat er is, in plaats van alleen te focussen op wat je niet hebt. Als je depressief bent, moet je dus gewoon je mindset veranderen! Je moet gewoon harder je best doen, positiever denken en jezelf aanpakken.

Helaas zijn er mensen die geloven in deze misvattingen over depressie. En om deze misvattingen de wereld uit te helpen, zetten wij in dit artikel enkele feiten over depressie op een rij!

Wat is depressie?

Iedereen voelt zich wel eens down, somber of verdrietig als het leven tegenzit; je zakt voor een examen, wordt ontslagen of er overlijd iemand. Deze gevoelens zijn normaal en gaan meestal vanzelf weer over. Maar somberheid of ‘in een dip zitten’ is iets anders dan een depressie of depressieve klachten hebben. Een depressie is namelijk een stemmingsstoornis en is het gevolg van een complexe samenloop van biologische, psychologische en situationele factoren. Depressie wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gezien als een van de grootste gezondheidsproblemen van deze tijd en is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van arbeidsongeschiktheid. Iedere 30 seconden pleegt er ergens op de wereld iemand zelfmoord door depressie.

Wat zegt de wetenschap over depressie?

Het is niet eenvoudig om dé oorzaak van een depressie op te sporen. Depressie is vrijwel altijd het gevolg van een combinatie van factoren op meerdere gebieden tegelijk. In de wetenschap gaat men uit van een bio-psycho-sociaal model: een combinatie van erfelijkheid, persoonlijke eigenschappen en wat iemand meemaakt in zijn leven. Sommige mensen hebben aanleg, anderen zijn door omstandigheden beïnvloed, maar meestal is het van alles wat.

Genetische gevoeligheid

Depressie is een ingewikkelde aandoening waarin genen een rol spelen. Maar wat voor rol is dat? Het duidelijkste antwoord tot nu toe komt van een grote groep internationale onderzoekers, het Psychiatric Genomics Consortium. Zij vonden 44 genetische varianten die het risico op depressie vergroten. Dertig daarvan waren nog nooit eerder gevonden. In 2018 zijn de resultaten van dit grote genetisch onderzoek gepubliceerd in Nature Genetics.

Je moet het eigenlijk zo zien: genetische factoren maken een mens kwetsbaar, maar dit hoeft niet te betekenen dat je dan ook altijd depressief wordt. Genen geven je alleen een bepaalde gevoeligheid voor depressie. Er is meestal nog een trigger nodig, bijvoorbeeld een scheiding, om die gevoeligheid tot uiting te laten komen. Omgekeerd is het zo dat als iemand depressief is, bij ongeveer een derde van deze mensen genetische factoren aanwezig zijn. Iedereen draagt genvarianten met zich mee die het risico op zware depressies vergroten. Het aantal kan alleen erg verschillen tussen individuen. De één slaat zich makkelijk door een scheiding heen, terwijl de ander wegzakt in een depressie. Die laatste persoon is genetisch waarschijnlijk gevoeliger voor tegenslagen.

Het opsporen van de verantwoordelijke genen bleek in het verleden lastig, omdat elk gen op zichzelf maar zo’n klein effect heeft. Pas als je het genoom van een heleboel mensen analyseert, komen grote aantallen genetische variaties bovendrijven. Het Psychiatric Genomics Consortium nam daarom de gegevens van zeven grote studies samen. De genen die zij aantroffen lijken veelal verantwoordelijk te zijn voor de werking van zenuwcellen in een paar specifieke hersengebieden.

Online zelftest depressie

Voel jij je al langer dan twee weken somber en heb je verminderde interesse of plezier in het uitvoeren van bijna alle activiteiten? Doe dan onze online depressie test om te achterhalen of je last hebt van een depressie.

Hersenactiviteit

Hersenonderzoek laat zien dat hersenen van mensen die een depressie hebben, verschillen van gezonde hersenen. Bij mensen met een depressie blijken een aantal hersengebieden actiever te zijn dan bij mensen die niet depressief zijn, terwijl andere gebieden juist inactiever zijn. Tegelijk is er een afwijkend patroon van hersenactiviteit aangetoond in rust en tijden het uitvoeren van taken. Dit zou kunnen betekenen dat de structuur en het functioneren van de hersenen een rol speelt bij het ontwikkelen van een stemmingsstoornis.

Biochemische factoren

Aangenomen wordt dat een verstoring van het natuurlijke evenwicht van bepaalde neurotransmitters depressieve klachten kan veroorzaken. Belangrijke neurotransmitters in de hersenen zijn serotonine, noradrenaline en dopamine. Deze stoffen spelen een rol bij emoties, eetlust en concentratievermogen. Daarnaast speelt de stof brain-derived neurotrophic factor, afgekort BDNF, ook een belangrijke rol. BDNF is één van de belangrijkste neurotrofe stoffen die betrokken is bij hersenziekten in het algemeen en depressie in het bijzonder.
Biochemische factoren staan niet op zichzelf. Overactiviteit van de zogenaamde stress-as wordt beschouwd als een belangrijk mechanisme achter het ontstaan van depressies. Overactiviteit van deze stress-as (de stressrespons of stressreactie ‘vechten of vluchten’ wordt gecoördineerd door de organen hypothalamus, hypofyse en bijnier) lijkt een belangrijke schakel in het proces van endocriene ontsporing. Bij een geringe prikkeling, een lichte spanning, slaat het stress-systeem dan al op hol.

Organische factoren

Maar ook andere stoffen in het lichaam kunnen een rol spelen en de kans op depressie vergroten, zoals medicijnen, alcohol en drugs, maar ook ontstekingen. Er zijn ziektes die bij sommige mensen – zeker als ook andere factoren een rol spelen – depressieve gevoelens aanwakkeren. Bijvoorbeeld afwijkingen aan de schildklier- en bijnierschors, diabetes, hart en vaatziekten of de ziekte van Parkinson.

Dat hormoonschommelingen aan de basis kunnen liggen van een heel scala aan emotionele klachten is wat minder bekend. Meer dan 50% van de vrouwen heeft hier tijdens de overgang in meer of mindere mate last van. Onverklaarbare huilbuien of angsten, opstandigheid, minder geduld, nervositeit, melancholie, depressieve gevoelens, het komt allemaal voor.

Promovenda Floor van Heesch van de Universiteit Utrecht ontdekte dat bepaalde depressiviteit rechtstreeks te herleiden is tot een overactief immuunsysteem. Mensen met een auto-immuunziekte zoals reuma, multiple sclerose of de ziekte van Crohn, hebben een hoger risico op een depressie. Uit onderzoek blijkt dat bij deze patiënten een depressie geen psychologische oorzaak hoeft te hebben maar in direct verband gebracht kan worden met het overactieve afweersysteem.

Ingrijpende gebeurtenissen

Als iemand vroeg in het leven ingrijpende dingen meemaakt, kan dat leiden tot (langdurende) gevoelens van somberheid. Mensen die als kind lichamelijk of geestelijk zijn verwaarloosd, mishandeld of misbruikt kunnen bijvoorbeeld op volwassen leeftijd depressief worden. Of als ze al vroeg een belangrijk iemand, zoals een ouder, hebben verloren en daar erg onder geleden hebben. Ook bij schokkende gebeurtenissen of grote veranderingen later in het leven kan neerslachtigheid overgaan in een depressie, zoals door het overlijden van een dierbare of het verlies van werk of gezondheid. Een verhuizing kan verkeerd uitpakken, wanneer iemand bijvoorbeeld zijn oude sociale contacten gaat missen of niet kan wennen aan zijn nieuwe omgeving. Maak je iets ernstigs mee, zoals een inbraak, beroving of een ongeluk en je hebt niet het gevoel dat je ertegen bestand bent (weinig zelfvertrouwen), dan kan de combinatie van externe gebeurtenissen en persoonlijke eigenschappen tot depressie leiden. Zeker als je dan ook nog erfelijk belast bent.

Persoonlijke eigenschappen

Depressie heeft ook te maken met de manier waarop je in het leven staat. Zie je altijd de optimistische kanten ergens van of ben je iemand die zich zorgen maakt over wat er allemaal mis kan gaan? Zo’n instelling heeft iets met je karakter te maken en kun je niet zomaar veranderen. Persoonlijke eigenschappen die de kans op een depressie verhogen zijn:

  • veel piekeren en negatief denken
  • neuroticisme
  • een streng geweten, dat de eigen persoon afkeurt
  • gebrekkig vermogen om problemen op te lossen
  • onvoldoende veerkracht om verdriet en teleurstelling te verwerken
  • moeite om steun te vragen
  • perfectionisme, hoge eisen stellen aan zichzelf
  • faalangst
  • weinig zelfvertrouwen

Tot slot

Een positieve mindset kan je zeker helpen om moeilijkheden te overwinnen of om sterker te worden. Bij depressie is er echter veel meer aan de hand dan een negatieve mindset. Depressie is een stemmingsstoornis, waarbij mensen ernstig psychisch lijden en ernstige beperkingen ervaren in het functioneren op belangrijke levensgebieden. Depressie is geen keuze maar een ziekte, die dodelijk kan zijn. Als jijzelf of iemand in jouw omgeving depressief is, blijf er dan niet alleen mee rondlopen, maar zorg dat je via je huisarts passende professionele hulp krijgt.

We zijn nog nooit eerder zo rijk, veilig en welvarend geweest als nu. Tegelijkertijd is depressie een van de grootste gezondheidsproblemen van deze tijd en de belangrijkste oorzaak van arbeidsongeschiktheid. Hoe kan het dat miljoenen mensen in deze welvaart leegte en ongelukkigheid ervaren? De opvattingen over wat een depressie precies is, lopen uiteen. De gangbare wetenschappelijke visie is dat een depressie het gevolg is van een complexe samenloop van biologische, psychologische en situationele factoren. Depressie wordt in onze westerse samenleving vooral gezien als een individueel probleem, als een (hersen)ziekte van het individu. Maar als zoveel mensen in amper één generatie dezelfde klachten ontwikkelen, kun je dan nog van individuele problemen spreken? Of heb je dan met iets anders te maken? In dit artikel wordt ingegaan op de rol die cultuur zou kunnen spelen bij depressie. Wat zegt depressie over onze cultuur en de manier waarop we vandaag in de wereld staan?

De rol van onze cultuur

Er is gelukkig steeds meer aandacht voor depressie en het onderwerp is beter bespreekbaar dan ooit. Toch hebben we nog amper grip op deze stoornis. En hoewel depressie veel voorkomt, tasten we wat betreft de aard en behandeling ervan nog altijd grotendeels in het duister. Volgens filosoof en psycholoog Bert van den Bergh komt dit omdat depressie vooral wordt benaderd als hersenziekte. Of als een cognitieve stoornis, waarbij men focust op de negatieve gedachtenspiraal bij mensen met depressieve klachten. De nadruk wordt daarbij gelegd op onze (neuro)biologische gevoeligheid, zonder dat we echt stilstaan bij de maatschappelijke factoren die op deze gevoeligheid inwerken. Nog minder wordt er volgens hem ingegaan op de culturele bronnen van deze impact. In zijn boek ‘De schaduw van de zwarte hond, depressie als symptoom van onze tijd’, verschenen in 2019, stelt Van den Bergh deze blinde vlek in de depressieduiding centraal. Hij geeft zo een andere blik op het gangbare begrip van deze ‘stemmingsstoornis’.

Depressie als afstemmingsstoornis

Volgens Van den Bergh is de zogeheten ‘depressie-epidemie’ het gevolg van een te grote kloof tussen hoe we werkelijk zijn en hoe we ons (moeten) laten zien. Er is te veel, er kan te veel en er moet te veel in onze ‘manische’ laatmoderne samenleving. Op sociale media zien we lachende gezichten en hoogtepunten, maar dat is lang niet altijd een reflectie van hoe we ons echt voelen. Er lijkt sprake van ‘verplicht optimisme’, waardoor er geen ruimte meer is voor de ‘melancholie’. Dit inzicht is cruciaal als we depressie beter willen begrijpen, behandelen of voorkomen. In de culturele context bezien is depressie geen stemmingsstoornis, maar een afstemmingsstoornis, zo zegt Van den Bergh.

Existentieel isolement

Van den Bergh vindt dat de DSM, het handboek van de psychiatrie, de plank nogal mis slaat als het gaat om de definitie van depressie. Als je goed luistert naar wat zich meldt in de ervaring van de depressie, dan gaat het niet om extreme somberheid, maar veel meer om existentieel isolement. Dit existentieel isolement ontbreekt in de DSM definitie van depressie. Volgens Van den Bergh is existentieel isolement de oorzaak van de huidige depressie-epidemie: het gevoel dat je anderen niet kunt bereiken, dat je eenzaam, geïsoleerd en opgesloten bent in je ervaring. Mensen die depressief zijn hebben het gevoel dat ze erbuiten staan, dat het ze niet meer raakt. Hun afstemming op anderen en op de wereld om hen heen is zwaar verstoord. De centrale stelling van Van den Bergh is: omdat wij in onze cultuur zo sterk focussen op het sterke, competitieve, op zichzelf staande individu als ideaal, komt deze cruciale afstemming in het gedrang.

Wil jij meer lezen over depressie?

Bekijk onze hulpvraag “Depressie” en kom alles te weten over de verschillende vormen, symptomen, oorzaken en gevolgen.

Het goede leven?

Volgens Van den Bergh nemen we allemaal deel aan een cultuur die depressogeen is, die ziek maakt. We kiezen in zekere zin voor een leven dat ons niet bevalt. Wat we tegenwoordig zien als het ‘goede leven’ is in feite een set etiketten en gedragsnormen die voorschrijven hoe je een succesvol mens moet zijn. We krijgen voortdurend de boodschap mee dat we onszelf moeten verwerkelijken, dat we moeten excelleren, dat we onze vrijheid moeten gebruiken en autonoom en succesvol moeten zijn. Die vrijheid is beknellend geworden. Bijna iedereen voelt de druk van die eisen, ze maken ons rijp voor depressie. ‘Wees succesvol, wees alleen en wees een winnaar’. We zijn ten diepste sociale wezens, al spiegelen we elkaar voortdurend voor dat ons leven een eigenhandig maakbaar project is.

Symptomen zoals slapeloosheid, concentratiestoornissen of niet meer kunnen genieten, kunnen we ook zien als signalen dat er iets in ons leven moet veranderen, dat we een andere koers moeten varen. Door de aandoening massaal te duiden als een hersenziekte, stelt Van den Bergh, brengen we tot zwijgen wat depressie ons echt wil vertellen.

Accepteer het lijden

Ook psychiater Dirk de Wachter, psychiater en filosoof Damiaan Denys en hoogleraar klinische psychologie Paul Verhaeghe wijzen naar de samenleving als verklaring voor de depressie-epidemie. Hoewel hun analyses op veel vlakken van elkaar verschillen, richten ze alle drie hun pijlen op de huidige tijdsgeest. Hun stelling is dat mensen tegenwoordig door het verdwijnen van religieuze verbanden niet meer in staat zijn om existentiële vragen te beantwoorden en lijden te verdragen. In een notendop: hun pleidooi is dat mensen maar beter kunnen accepteren dat ons bestaan nu eenmaal gepaard gaat met lijden.

Volgens De Wachter, Denys en Verhaeghe bestempelt de samenleving geluk tot bewijs van een goed en succesvol leven. Maar voortdurend gelukkig zijn is onhaalbaar. Door dat te ontkennen of nog erger, door je te behandelen alsof je een sukkel bent als het leven even niet meezit, creëert de samenleving juist psychisch lijden. Met dat lijden kunnen mensen in het dagelijks leven geen kant uit. Ze zoeken dan hun toevlucht bij een diagnose: hun ellende is het gevolg van een (psychische) ziekte. Je ongeluk is dan niet langer een teken van persoonlijk falen, maar van botte pech. En als zieke krijg je tenminste erkenning en hulp, steun of respijt.

Een zingevingscrisis?

De Wachter, Denys en Verhaeghe wijzen op hun eigen manier ook allemaal op het doorgeschoten individualisme in onze samenleving. Ondanks dat onze stralende buitenkant vaak anders doet vermoeden, ervaren veel mensen onderhuids een gevoel van eenzaamheid. De snelheid die we elkaar en onszelf opleggen, sluit ons af voor de ander en maakt dat we uiteindelijk de verbinding met onszelf verliezen. Daarmee beroven we uiteindelijk onszelf precies van wat ons gelukkig maakt: contact. Door de snelheid en vanzelfsprekendheid uit onze patronen en gewoonten te halen, kunnen we de aandacht voor de zaken die we daadwerkelijk van waarde vinden weer terugvinden.

Lijkt iedere dag op de vorige? Is je super comfortabele pyjama je dagelijkse outfit geworden? Voelt het uitje naar de supermarkt soms als een hele onderneming? Al twaalf maanden ziet ons leven er anders uit door het coronavirus. Het is dan ook niet gek dat je daardoor wat minder lekker in je vel zit. 

Gelukkig is daar wat aan te doen en helpen wij je graag om er verandering in aan te brengen! Daarom starten we 22 maart met de 21 dagen challenge #GRIPOPJEDIP. Tijdens de challenge krijg je elke ochtend, via het Instagram profiel van Mentaal Beter, een uitdaging die je aan je dagelijkse routine kunt toevoegen. Je wordt uitgedaagd om iedere dag iets nieuws te proberen. 

Instagram Mentaal Beter

Check onze insta

Maak kennis met de challengers 

De uitdagingen en tips komen van vier jonge vrouwen, die weten hoe het is om in een dikke dip te zitten. Zij weten als geen ander welke dingen je zou kunnen doen om je beter te voelen. Benieuwd naar hun profielen? Klik op de afbeelding om naar hun instagrampage te gaan. 

 

Doe jij mee?

Dus ben jij klaar voor een frisse start deze lente? Wil je grip op je dip? Doe mee en volg vanaf 22 maart elke dag het Instagram profiel van Mentaal Beter. Je kunt jouw ervaringen delen met #gripopjedip.

Download hier de checklist

Iets toevoegen aan je dagelijkse routine blijft lastig. Deze checklist is er om jou te helpen! Voeg de routine uitdagingen die jij wil oppakken toe aan de checklist en houdt bij hoe vaak en wanneer je deze doet.

 

Heb je last van heftige klachten die gerelateerd zijn aan je stemming, angst, overmatige stress, slaap, piekeren, eenzaamheid of zelfwaardering? Aarzel dan niet om hierover te praten met anderen of vraag om hulp bij je huisarts.

 

Merel is 28 jaar en werkt sinds een paar jaar op de redactie van een bekend Nederlands tijdschrift. Sinds haar studietijd heeft zij last van terugkerende depressieve periodes. Zij heeft dit jarenlang verborgen gehouden, uit angst voor onbegrip en afwijzing. In dit artikel vertelt zij over de manier waarop zij anderen heeft verteld dat zij met depressieve klachten te maken heeft.

Volgens het Trimbos Instituut kampen in Nederland jaarlijks 797.000 mensen met depressieve klachten. Ik durf er eindelijk voor uit te komen dat ik er daar één van ben. Het is niet makkelijk om jezelf kwetsbaar op te stellen voor anderen, laat staan als het gaat om psychische klachten. Er is toch sprake van een bepaalde mate van schaamte en angst voor stigmatisering of afwijzing. Maar mijn omgeving in het donker laten, hielp mij ook niet. Ik had dan ook geen keuze: om mezelf te helpen, moest ik uitleggen aan anderen wat er met mij aan de hand was. Maar hoe pak je zoiets aan?

Ik heb het jarenlang verborgen gehouden

Jarenlang heb ik mijn depressieve klachten verborgen gehouden. Eigenlijk wisten alleen mijn ouders en broer er vanaf. Naar de buitenwereld toe zette ik een masker op. Als iemand aan me vroeg hoe het met mij ging, dan zei ik ‘prima’ en probeerde ik opgewekt over te komen. Vaker nog ging ik dit soort gesprekken uit de weg, omdat ik in werkelijkheid in slechte staat was. Maar ik wilde niet in huilen uitbarsten of anderen lastigvallen met mijn problemen.

Een dubbelleven leiden

Ik was bang dat ze zouden denken dat ik gek of raar was, zwak of zielig. Vaak voelde ik me ook niet voldoende op mijn gemak bij mensen om me kwetsbaar op te stellen. Daardoor isoleerde ik me en voelde ik me vaak eenzaam. Op die momenten dat het echt slecht met me ging, verzon ik dat ik griep had en gaf ik aan dat ik na een paar weken uitzieken vast wel weer op het werk zou verschijnen. Het voelde alsof ik met een geheim rondliep, een dubbelleven leidde en elk moment door de mand kon vallen. Het was duidelijk dat er wat moest veranderen.

Tijd voor verandering

Na mijn hbo-studie Journalistiek ging ik werken op de redactie van een bekend Nederlands tijdschrift. Daar leerde ik een collega kennen met wie het supergoed klikte. Tijdens de lunchpauze maakten we vaak een wandeling in het park. Soms dronken we na het werk een speciaalbiertje. Op een zonnige lentedag in het park kwam het hoge woord er uit: ik vertelde haar dat ik al langere tijd te maken had met depressieve klachten.

Meer lezen over depressie?

Lees alles over onze hulpvraag “Depressie” en kom alles te weten over de verschillende symptomen, oorzaken en gevolgen.

Een last van mijn schouders

Toen ik het eenmaal had gezegd, bleef ik even stil zodat de boodschap kon landen. Ik was voorbereid op een pijnlijke stilte, maar die kwam niet. Mijn collega reageerde lief en rustig en vroeg hoe het voor mij voelde om dit aan iemand te vertellen. Dat raakte me. Het was alsof er een last van me afviel. Terug op de redactie waren de meeste collega’s al naar huis. Mijn collega vroeg of ik ooit had overwogen om professionele hulp te zoeken. Ook wilde ze weten wat ze voor mij kon doen als het weer de verkeerde kant op zou gaan. We spraken af dat ik haar vanaf dat moment in vertrouwen zou nemen en zij dan stressvolle taken van me zou overnemen, zoals het geven van een presentatie. Ik had niet verwacht dat ze zo begripvol en betrokken zou reageren. Zouden anderen dit ook doen?

Het gesprek met mijn leidinggevende

Niet lang daarna heb ik het ook aangegeven bij mijn leidinggevende. Dat vond ik best spannend, maar ook zij reageerde heel begripvol. Ik was sprakeloos. We spraken af dat ik voorlopig een dag in de week thuis zou gaan werken en iedere dag een uur eerder naar huis zou gaan. Verder planden we een wekelijks gesprek in om te evalueren hoe het met me ging.

Samen een signaleringsplannetje maken

Het weekend daarop heb ik samen met mijn ouders en broer een signaleringsplannetje gemaakt. Hierin heb ik opgeschreven wat de eerste signalen zijn als het niet zo goed met mij gaat: wat merk ik dan zelf en wat kunnen anderen aan mij merken? Wat doe ik dan zelf en wat kunnen anderen doen? Hetzelfde heb ik gedaan voor wanneer het echt heel slecht met me gaat.

Daarnaast ging ik doordeweeks twee avonden bij mijn ouders eten. Ook bleef ik regelmatig een nachtje of weekendje logeren. Ik zorgde voor genoeg rust en ontspanning en maakte lange wandelingen. Zo ging het gelukkig al snel weer de goede kant met me op. Door het op tijd bespreekbaar te maken en bij te sturen, heb ik kunnen voorkomen dat mijn klachten verergerden.

Doorbreek de stilte!

Het hebben van depressieve klachten is erg belastend. Er niet over kunnen praten, geen steun of hulp kunnen vragen en het gevoel er helemaal alleen voor te staan, maakt het nog veel zwaarder. Als je niet praat over je klachten en er mee rond blijft lopen zonder er iets aan te doen, is de kans groot dat het alleen maar erger wordt. Het zou mooi zijn als mensen hier opener over worden. Ik ben blij dat ik zelf die stap heb gezet. Het heeft me veel opgeleverd. Dat gun ik jou ook.

Een warme groet,

Merel

Psychische klachten kunnen je leven erg lastig maken, of het nu gaat om depressie, angststoornissen, trauma, persoonlijkheidsstoornissen of andere klachten. De kloof tussen hoe je je voelt en hoe je je voordoet kan behoorlijk groot worden. Het is belangrijk om een aantal mensen in je omgeving in vertrouwen te nemen en eerlijk te vertellen hoe het echt met je gaat. Maar hoe maak je dit persoonlijke onderwerp bespreekbaar? Hoe leg je uit aan je vrienden, familie, studiegenootjes of collega’s waarvan je last hebt? En hoe kunnen zij jou helpen als het niet goed met je gaat? In dit artikel legt een psycholoog uit hoe je je op zo’n gesprek voorbereidt en wat je kunt zeggen of doen. Ook wordt uitgelegd welke rol de naaste omgeving kan spelen.

Kies een geschikt moment en locatie

Zodra je een persoonlijk gesprek wilt voeren, kies dan een geschikt moment en een locatie waar jij je op je gemak voelt. Als iemand vraagt hoe het met je gaat, kan dat een mooie aanleiding zijn voor een gesprek. Niet is ook een antwoord. Zeg eerlijk: “Nou, eigenlijk niet zo goed…”. Als je het te spannend vindt om gelijk face-to-face je verhaal te doen, kun je het onderwerp ook online chattend aankaarten. Of wat dacht je ervan om al wandelend je verhaal te vertellen?

Let op je grenzen

Bedenk van te voren wat je wel en niet kwijt wilt en aan wie. Aan je vrienden wil je waarschijnlijk meer vertellen dan aan studiegenootjes of collega’s. Kies iemand die je vertrouwt. Een reactie als ‘ik zit niet lekker in mijn vel en vind het moeilijk, maar ik wil het hierbij laten’ is soms al voldoende.

Vooraf zinnen bedenken

Het voelt misschien een beetje raar, maar bereid een paar zinnen voor waarin je duidelijk en eerlijk vertelt waar jij last van hebt. Dit werkt waarschijnlijk beter dan improviseren of het instuderen van een lang verhaal. Denk aan drie of vier zinnen, meer niet. Bijvoorbeeld “Ik wil graag iets persoonlijks met jou delen, maar ik vind het een beetje spannend. Ik heb namelijk last van […], waardoor ik me soms/vaak/ meestal […] voel/denk/gedraag en ik moeite heb om […]”.

Stilte

Neem je voor om na die paar zinnen even stil te zijn. Houd er rekening mee dat je de neiging hebt om door te praten. Er kan een pijnlijke stilte vallen. Laat je boodschap even landen. Zeg even niets tot de ander iets zegt. Pas dan is de ander zo ver om het gesprek voort te zetten.

Deel je gevoelens

Als je jezelf kwetsbaar durft op te stellen, zal je merken dat anderen daar vaak juist respect voor hebben. Misschien dat die ander jou ook wel in vertrouwen neemt en zelf ook ervaring blijkt te hebben met psychische klachten. Of hij of zij vertelt over iemand in zijn familie die erg ziek is.

Wees creatief

Je kunt ook op een creatieve manier uitleggen wat er aan de hand is. Wat dacht je ervan om een persoonlijke brief te schrijven over waar je last van hebt of samen naar muziek te luisteren?

Kijk hoe anderen zoiets hebben aangepakt

Op YouTube kun je filmpjes vinden waarin iemand anders vertelt over zijn of haar psychische kwetsbaarheid. Wat je kunt doen is voorstellen om samen een filmpje te bekijken. Daarna kun je uitleggen wat je hiervan herkent, of juist waarom het bij jou anders werkt.

Gebruik een metafoor of beeld

Met een metafoor of beeld kun je soms makkelijker iets uitleggen dan met woorden. Een hele bekende metafoor is die van ‘de zwarte hond’, die illustreert wat het betekent om depressief te zijn. Bekijk het filmpje. Het maakt het vast makkelijker voor je om er verder over door te praten.

Psycho-educatie

Zoek samen op internet informatie op over je psychische stoornis of kwetsbaarheid. Je kunt samen wat lezen over de symptomen en oorzaken, welke psychologische behandelingen en medicatie er bestaan en wat de kans is op herstel.

Maak samen een signaleringsplannetje

Misschien heb je al langere tijd last van psychische klachten die steeds terugkomen. Dan kan het je een veilig gevoel geven om een plannetje voor jezelf te maken wanneer je stabiel bent. Vertel of schrijf hierin op wat de eerste signalen zijn dat het niet zo goed met je gaat. Wat merk je zelf en wat kunnen anderen aan jou merken? Wat doe je dan zelf en wat kunnen anderen doen? Doe dit ook voor wanneer het echt heel slecht met je gaat. Deel dit plannetje vervolgens met een aantal mensen die het dichtst bij je staan.

 

“Leven met een psychische stoornis of kwetsbaarheid kan een zware opdracht zijn. De familie en mensen in de omgeving kunnen hier een cruciale rol spelen.”

 

Tips voor naasten

Wanneer iemand van wie je houdt psychische klachten heeft, is dit niet alleen moeilijk voor die persoon zelf. Het doet je pijn om te zien dat iemand zich niet goed voelt. Het is frustrerend dat je soms niet weet wat je kunt doen. Psychische klachten kunnen veel invloed hebben op de omgeving van die persoon. Het beïnvloedt de onderlinge relaties en sfeer binnen een gezin of tussen partners. Het draait vaak om degene met de psychische klachten. Dit kan voor spanningen zorgen en ook jij kunt overbelast raken. Als partner, familielid of vriend(in) is het soms moeilijk om erachter te komen hoe je het beste met hem of haar kunt omgaan. Helaas bestaan er geen vaste omgangsregels. Dit verschilt namelijk per persoon en per psychisch probleem. Wel kunnen we je een paar algemene tips meegeven.

Maak het bespreekbaar

Wanneer je vermoedt dat iemand psychische klachten heeft, kun je hier het beste gewoon naar vragen. Laat de ander zijn verhaal vertellen, ook wanneer hij of zij zelfmoordgedachten heeft of al concrete plannen heeft. Het kan al enorm opluchten door jou gezien en gehoord te worden. Kies een rustig moment uit, wanneer hij of zij meer open staat voor een gesprek. Spreek vanuit jezelf, hoe jij zelf de ander ervaart of hoe jij zelf dingen lijkt op te merken. Stel open vragen. ‘Ik zie dat je soms wat somber /in jezelf gekeerd/ onrustig bent, klopt dat? Hoe gaat het met je?’ Zo geef je de ander de ruimte om er zelf wat meer over te vertellen en kom je erachter wat er aan de hand is. Je kunt een telefoonnummer geven voor het geval iemand serieus denkt aan zelfdoding. Wanneer het dan echt teveel wordt, kan hij of zij anoniem een gesprek aangaan of anoniem chatten: 0800-0113/ chat.

Luister en bied hoop

Luister naar de ander en laat weten dat je er voor hem of haar bent. Toon begrip en kom niet meteen met adviezen of oplossingen. Vraag wat je kunt doen om te helpen. Zorg voor ontspanning en afleiding door samen leuke dingen te doen en ga samen wandelen. Probeer de klachten niet te bagatelliseren, maar reageer ook niet overbezorgd. Wees ook geduldig. Spreek uit dat jij er vertrouwen in hebt dat hij of zij door deze moeilijke periode heen komt en het in de toekomst beter wordt.

Verdiep je in het psychologische probleem

Een van de eerste dingen die je actief kunt doen is je verdiepen in de symptomen. Probeer te begrijpen wat de persoon met psychische klachten ervaart en nodig heeft. Hierdoor krijg je een duidelijker beeld van wat hij of zij doormaakt. Ook kun je hierdoor je eigen ervaringen met hun psychische probleem beter begrijpen. Een psycholoog kan psycho-educatie geven. Dit houdt in dat je achtergrondinformatie en praktische adviezen krijgt. Dit kan een krachtig begin zijn van het genezingsproces.

Zoek contact met lotgenoten

De Angst, Dwang en Fobie Stichting (ADF) is een vereniging voor mensen met angsten of fobieën en hun naasten. Zij organiseert ook lotgenotengroepen voor naasten.

Zorg voor jezelf

Zoek zo nodig professionele hulp zodat jij niet de taak van hulpverlener op je neemt. Stimuleer dat de persoon met psychische klachten erover praat met de huisarts of met een andere hulpverlener. ‘Het kan toch geen kwaad om eens met een psycholoog te gaan praten’ maakt het makkelijker om de eerste stap te zetten. Jullie kunnen ook samen een psycholoog bezoeken. Er zijn therapieën (en  soms medicatie) die hem of haar kunnen ondersteunen. Neem ook tijd voor jezelf en zorg voor ontspanning. Geef je grenzen aan en durf ook eens ‘nee’ te zeggen. Lucht zelf ook eens je hart bij mensen uit je omgeving. Zelfzorg is niet egoïstisch maar een noodzaak als je een naaste hebt met psychische problemen.