2. ODD
Wat is ODD?
ODD is een gedragsstoornis die voornamelijk ontstaat tijdens de kinderjaren of adolescentie. Het kenmerkt zich door aanhoudend agressief gedrag en de neiging om anderen opzettelijk lastig te vallen en te irriteren. Het is normaal dat kinderen en jongeren soms boos of opstandig gedrag vertonen. Vooral kinderen moeten nog leren omgaan met teleurstelling, angst, verdriet, blijdschap en andere emoties. Boos en opstandig gedrag is dan ook niet direct een gedragsprobleem. Maar als dit gedrag constant is en voor een langere periode aanwezig is, kan er meer aan de hand zijn.
ODD kenmerken
Het gedrag van kinderen en jongeren die te maken hebben met ODD vertoont vaak een bepaald patroon: er is vaak sprake van een boze/prikkelbare stemming en brutaal/uitdagend gedrag wanneer er interactie plaatsvindt tussen het kind en minstens één persoon die geen broer of zus is. Aangezien prikkelbaar en uitdagend gedrag tussen broers en zussen algemeen voorkomt, is het belangrijk om het gedrag ook waar te nemen wanneer het kind of de jongere contact heeft met andere (volwassen) personen.
ODD kenmerken kunnen zich al ontwikkelen tijdens de peuter- en kleuterjaren. Het is zelden het geval dat de ontwikkeling van deze kenmerken later dan in de vroege adolescentie plaatsvindt. Typische ODD kenmerken zijn o.a.:
- Anderen opzettelijk irriteren
- Vaak boos en ontevreden zijn
- Geregeld ruzie maken met volwassenen/gezagsfiguren
- Zich verzetten tegen verzoeken en/of regels van gezagsfiguren
- Anderen de schuld geven van zijn/haar fouten of wangedrag
- Lichtgeraakt zijn of zich snel ergens aan ergeren
- Hatelijk en wraakzuchtig zijn
Oorzaken ODD
Er zijn geen duidelijke oorzaken aan te wijzen voor de aanwezigheid van ODD. Er wordt uitgegaan van een combinatie van aanleg en omgevingsfactoren. Zo kan het aangeboren temperament van een kind een rol spelen, maar ook aandachtsproblemen, impulsiviteit, pesten en gepest worden of een inconsistente opvoeding.
De klachten die ontstaan bij kinderen en jongeren die te maken hebben met ODD, kunnen zorgen voor een beperking in hun sociale functioneren, op school of op andere belangrijke terreinen. Er kan een zeer slechte band ontstaan met familieleden of zelfs justitie. Niet alleen kinderen en jongeren met ODD hebben last van hun klachten. Ouders en andere familieleden kunnen het zwaar te verduren hebben als het kind of de jongere geregeld slaat, scheld of niet luistert. Ouders kunnen hierdoor zelf in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Ook is aangetoond dat kinderen met ODD een verhoogd risico lopen om op latere leeftijd ook andere stoornissen te ontwikkelen, zoals CD (normoverschrijdend-gedragsstoornis), depressie of een angststoornis.
Behandeling ODD
Er zijn verschillende vormen behandelingen die ingezet kunnen worden tegen ODD. Het is echter heel belangrijk om eerst te onderzoeken of het kind of de jongere ook te maken heeft met andere problematiek. Voor het aanpakken van ODD maken we o.a. gebruik van de volgende soorten behandelingen:
- Psychotherapie hierbij leert het kind door middel van gesprekstherapie anders te kijken naar bepaalde situaties en daar anders op te reageren. Het doel hiervan is om inzicht en bewustzijn te creëren bij het kind in zijn of haar doen en laten, denken en voelen.
- Ouderbegeleiding – als ouder ontvang je informatie over de gedragsstoornis en krijg je handvatten om beter om te gaan met het gedrag van je kind. Denk hierbij aan het creëren van structuur, beloningssystemen, het stellen van regels en omgaan met dagelijkse probleemsituaties.
- Gedragstherapie hierbij gaat een gedragstherapeut aan de slag met het kind om beter passende gedragspatronen aan te leren.
Medicatie
