Een beloningssysteem is een methode waar veel ouders al eens over gehoord hebben. Regelmatig gebruiken ouders de methode om nieuw gedrag bij kinderen aan te leren, dingen te stimuleren of ongewenst gedrag af te leren. De kinderen in de leeftijdsfase 3 tot ongeveer 10 jaar zijn het meest gevoelig voor beloningen en zijn daarmee het meest geschikt om deze methode (tijdelijk) te gebruiken. In dit artikel geven wij tips en uitleg over hoe een beloningssysteem werkt en wanneer je het kunt toepassen. Op deze positieve manier leert jouw kind wat van hem of haar wordt verwacht. Hoe het werkt dat lees je hier!

Gedragsverandering

Regelmatig gebruiken ouders de methode om nieuw gedrag bij kinderen aan te leren, dingen te stimuleren of ongewenst gedrag af te leren. De kinderen in de leeftijdsfase 3 tot ongeveer 10 jaar zijn het meest gevoelig voor beloningen en zijn daarmee het meest geschikt om deze methode (tijdelijk) te gebruiken. In dit artikel geven wij tips en uitleg over hoe een beloningssysteem werkt en wanneer je het kunt toepassen. Op deze positieve manier leert jouw kind wat van hem of haar wordt verwacht.

Wat is een beloningssysteem?

Een beloningssysteem is een overzicht op papier waarop je (tijdelijk) samen met je kind bijhoudt hoe het zich gedraagt.

• Probeer niet teveel dingen tegelijkertijd aan te pakken. Kies een gedraging die je belangrijk vindt om aan te pakken en die ook haalbaar is.
• Je bedenkt allereerst hoe lang je het beloningssysteem wilt gebruiken. Een periode van een week, maand en/of drie maanden? Het kan allemaal. Desalniettemin is het van essentieel belang om het overzichtelijk te houden voor je kind.
• Je maakt het overzichtelijk door een kalender of een A4-tje te maken met vierkante hokjes waarop kinderen een kruisje kunnen zetten of voor de allerkleinsten stickers kunnen plakken. De keren dat je kind het afgesproken gewenste gedrag laat zien, krijgt hij of zij een sticker of zet een kruisje in het vakje. Er zijn beloningssystemen voor elke dag, voor meerdere momenten op een dag of per week. Afhankelijk van het gedrag dat je wilt aanleren, kun je kiezen voor de frequentie waarop het kind een sticker of kruisje kan verdienen.
• Als je kind een beloning verdient, mag hij een sticker plakken in één van de hokjes. Leg hem steeds uit waarom hij een sticker mag plakken. Het is uiteraard erg belangrijk om consequent te blijven. Houdt je kind zich niet aan de afspraak, dan mag hij geen sticker plakken of kruisje zetten. Als je kind een bepaald aantal stickers en kruisjes heeft, krijgt hij een beloning. Je kunt dus zelf bepalen na hoeveel jij de beloning geeft. Dit bepaal je van tevoren en spreek je van tevoren met je kind af.
• Hang het schema op een prominente plaats in huis en betrek je kind hierbij. Laat je kind ook zelf de stickers plakken en kruisjes zetten. Zo is het echt zijn/haar project en zal hij/zij extra zijn best doen.Belonen kan je op diverse manieren doen en hoeft zeker niet altijd groot te zijn en mag zowel materieel als immaterieel zijn. Belangrijk is dat je een afwisseling maakt tussen de beloningen en bedenk goed op welke manier je je kind wilt belonen.
• Eventueel kan een beloning ook zijn dat je kind iets mag uitzoeken in de speelgoedwinkel of dat jullie een dagje weg gaan. Belangrijk is dat een kind de beloning waardeert en gemotiveerd is om hiermee te werken aan zijn/haar gedrag en dat hij/zij dit niet doet om een beloning te kunnen verdienen.

Waarom werkt een beloningssysteem?

Eigenlijk vindt iedereen het fijn om een compliment te krijgen en gewaardeerd te worden. Een beloningssysteem is eigenlijk niets anders dan positieve aandacht geven voor goed gedrag. Wanneer je als ouder een compliment geeft voor de dingen die je kind goed doet, is de kans ook groter dat je kind zich vaker zo zal gedragen. Gedrag dat helemaal geen aandacht krijgt (ongewenst gedrag), heeft minder kans op herhaling. Een beloningssysteem kan het leerproces een extra stimulans geven. Hierdoor kun je met een beloningssysteem gewenst gedrag stimuleren, nieuw gedrag aanleren en ongewenst gedrag afleren.

Wanneer gebruik je een beloningssysteem?

Je kunt deze methode gebruiken als hulpmiddel om gedrag aan- of af te leren of om iets te stimuleren. Als het gedrag na een tijdje vanzelfsprekend is, kun je de beloning langzaam afbouwen. Beloningssystemen kun je het beste gebruiken om een specifiek doel of specifieke gedraging te stimuleren. Hierbij is het belangrijk dat het kind er qua ontwikkeling aan toe is om de volgende stap te zetten en dat het doel haalbaar is.

Enkele voorbeelden voor het gebruik van een beloningssysteem zijn:

• ’s ochtends zelfstandig aankleden en tandenpoetsen;
• elke dag voldoende fruit en groente eten;
• aan tafel blijven zitten;
• kamer opruimen;
• uitvoeren van klusjes;
• huiswerk maken;
• tafel afruimen;
• elke dag lezen.

Dé tips voor een goed beloningssysteem

• Laat je niet verleiden door je kind als hij verdrietig is omdat hij geen kruisje mag zetten;
• Blijf consequent en duidelijk. Plak meteen na het gewenste gedrag een sticker of zet een kruis, anders verliest het zijn kracht;
• Gebruik een beloningssysteem niet te lang, dan verliest het zijn kracht. Je kunt natuurlijk na verloop van tijd wel een nieuw beloningssysteem maken voor je kind als het bij een vorige probleem goed geholpen heeft;
• Zorg voor goede afwisseling van materiële en immateriële beloningen. Bepaal deze ook van te voren, zodat je geen valse beloftes maakt.