Een depressie beïnvloedt niet alleen degenen die eraan lijden, maar ook de mensen om hen heen. Partners, familieleden en vrienden kunnen zich machteloos, afgewezen of uitgeput voelen. Het kan lastig zijn om te begrijpen waarom iemand zich terugtrekt of waarom normale communicatie niet meer vanzelf gaat. In dit artikel bespreken we de invloed van depressie op relaties geven we handvatten voor naasten om hiermee om te gaan.

Bij depressie raak je vaak de verbinding in je relatie kwijt

Een depressie van een naaste kan op verschillende manieren invloed hebben op de relatie die jullie samen hebben. Bij een depressie raak je vaak tijdelijk de verbinding kwijt. Iemand met een depressie is vaak erg op zichzelf gericht, trekt zich terug en communiceert minder dan voorheen over hoe hij, zij of hen zich voelt. Dit kan voortkomen uit somberheid, maar ook uit schaamte voor de depressieve klachten. Iemand kan bang zijn om als aansteller gezien te worden of anderen tot last te zijn, of vindt het misschien moeilijk om zich kwetsbaar op te stellen.

Iemand met een depressie kan zich hulpeloos of wanhopig voelen, bang zijn om alleen te zijn en afhankelijkheidsgedrag of aanklampend gedrag vertonen. Ook kan iemand passief of apathisch worden, anderen afstoten, zichzelf verwaarlozen en suïcidale gevoelens en gedachten uiten. Iemand die lijdt aan een depressie toont meestal weinig initiatief en belangstelling en heeft weinig energie om iets voor jou terug te doen. Vaak is iemand minder belastbaar en kan minder aan. Alledaagse dingen zoals zelfzorg, het organiseren en uitvoeren van huishoudelijke taken en het nakomen van afspraken en verantwoordelijkheden kunnen moeilijker te volbrengen zijn.

Ben jij zelf juist degene die lijdt aan een depressie en kamp je met schuldgevoel? Weet dan dat niet nodig is, het is niet jouw schuld. Overigens begrijpen we dat dit een stuk makkelijker gezegd dan gedaan is. We wensen je toe dat je met mildheid en zelfcompassie leert kijken naar jouw huidige situatie. Probeer contact te houden met naasten en behandelaars en maak ook moeilijke onderwerpen zoals zelfdoding bespreekbaar. Probeer erachter te komen wat er nodig is om te herstellen. Houd vol, onthoud dat depressie bijna altijd tijdelijk is en deze situatie weer voorbij gaat.

Wat betekent het voor jou als jouw naaste depressief is?

Als jouw partner, familielid of vriend aan depressie lijdt, kan dit erg lastig zijn. Het kan leiden tot stress en emotionele uitputting. Je maakt je voortdurend zorgen en vraagt je af of het nog wel goedkomt. Het is niet makkelijk om te ervaren dat iemand een zware periode doormaakt, zonder dat je daar een oplossing voor hebt. Je kunt je machteloos voelen of juist verantwoordelijk voelen voor diens geluk en de depressie willen oplossen. Ook kun je je schuldig voelen, bijvoorbeeld omdat je meer voor iemand zou willen betekenen of doen.

Soms herken je iemand niet meer of je merkt dat de communicatie niet meer vanzelf gaat. Dat kan beangstigend zijn en maakt de drempel om het te bespreken nog groter. Je kunt je eenzaam en afgewezen voelen, omdat je opeens veel dingen alleen moet doen en beslissen. Het kan moeilijk zijn dat jouw naaste erg op zichzelf gericht is en weinig interesse heeft in jou of om samen iets te ondernemen. Het kan je frustreren en boos maken dat jouw behoeften niet meer vervuld worden.

Je wilt steun bieden, maar weet niet hoe je dit het beste kunt doen of jouw goede bedoelingen lijken niet te helpen. Je vraagt je af of je afstand moet houden of juist meer je best moet doen om contact te krijgen. Hoe langer de depressie duurt, hoe moeilijker het is om altijd begrip te tonen en hoop te houden.

Hoe ga je hier als naaste mee om?

Depressie kan een grote invloed hebben op relaties, maar je kunt samen sterker uit deze periode komen. Hoe help je jouw partner, familielid of vriend, zonder daarbij jezelf uit het oog te verliezen? We hebben een aantal tips voor je op een rijtje gezet.

Zorg eerst voor jezelf

Een belangrijke regel: zorg eerst goed voor jezelf, zodat je daarna voor een ander kunt zorgen. Besef altijd dat de verantwoordelijkheid voor hoe het met je depressieve naaste gaat, niet bij jou ligt. Je kunt iemand steunen, meeleven en meedenken, maar het is niet de bedoeling dat je zó met iemand mee lijdt, dat jullie samen als een zinkend schip ten onder gaan.

Geef aan dat je wilt helpen bij praktische zaken, maar verlies daarbij jezelf niet uit het oog en geef op tijd je grenzen aan. Je hoeft niet alles ongevraagd voor de ander te gaan doen. Je naaste moet niet het idee krijgen dat hij zelf niets meer kan of mag doen. Bovendien kan dit zorgen voor een afhankelijkheidsdynamiek. Blijf de ander stimuleren tot zelfregie en blijf doorgaan met de dingen die belangrijk voor je zijn en energie geven. Voel je ook niet schuldig als je zelf een keer iets leuks wilt gaan doen.

Zorg ervoor dat je voldoende rust neemt en slaapt en dat je gezond blijft eten en blijft bewegen. Lucht je hart af en toe bij iemand, vooral als het mensen zijn die ervaring hebben of bekend zijn met het effect van een depressie op de omgeving. Sluit je eventueel aan bij een lotgenotengroep.

Neem een steunende rol aan

Je kunt jouw depressieve naaste helpen door een steunende rol aan te nemen. Bied een luisterend oor en toon begrip voor wat de ander doormaakt. Probeer met aandacht te luisteren naar wat iemand vertelt en neem zijn, haar of diens gevoelens serieus. Probeer iemand niet op te vrolijken, wees voorzichtig met het geven van advies en neem geen therapeutische rol aan. Het aanhouden van de normale verhouding is juist van belang voor het herstel. Zorg ook voor voldoende gesprekken over onderwerpen die niets met depressie te maken hebben. Je kunt betrokkenheid tonen door met regelmaat te vragen hoe het gaat of iemand uitnodigen om een wandeling te maken of een kopje koffie te drinken.

Kleine taken kunnen voor iemand met een depressie vaak een grote opgave zijn. Je helpt vaak al door kleine dingen uit handen te nemen, zoals boodschappen doen, koken, ramen lappen of een administratieve taak afhandelen. Je kunt iemand stimuleren om zichzelf te verzorgen of helpen bij het aanbrengen van een dagstructuur.

Geef complimenten wanneer je naaste het hulptraject ingaat en kleine stapjes maakt. Het is fijn als iemand voelt dat er begrip en ruimte is en geen druk ervaart om snel beter te worden of op oude kracht te functioneren.

Informeer jezelf en zoek professionele hulp

Als jouw partner, familielid of vriend depressief is, komt er natuurlijk veel op je af. We raden aan om jezelf te informeren over de verschillende vormen van depressie, het verloop, de behandelmogelijkheden en het te verwachten herstel. Dit helpt om te begrijpen wat de ander doormaakt en kan rust geven en perspectief bieden. Om een depressie te verhelpen, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Je kunt je naaste helpen bij het zoeken van de juiste hulp of meegaan naar een afspraak met de huisart of ggz-behandelaar.