Over het algemeen vinden we de kindertijd de mooiste periode van het leven: blij en onbezorgd genieten, leven in het moment en niet te veel denken aan de dag van morgen. Vanaf de pubertijd voelt het vaak helemaal niet meer zo. Je begrijpt niet waarom de wereld is wat het is, en waarom mensen doen wat ze doen. Het kan lastig voelen om gewoon ‘in de wereld te zijn’.

Soms ontstaat dit gevoel omdat je erg begaan bent met alles wat leeft. Of omdat je moeite hebt met wat jouw omgeving van je vindt en verwacht (bijvoorbeeld omdat je denkt dat je ouders onbewust proberen een evenbeeld te creëren van hun ideale plaatje). Of omdat je op school weinig aansluiting hebt met leeftijdsgenootjes of leerkrachten, of de sfeer in de klas vervelend is. Misschien vraag je je af waarom je nog huiswerk zou moeten maken, naar school zou moeten gaan, nieuwe vrienden zou moeten maken of je bezig zou moeten houden met het opbouwen van je toekomst. Je voelt je misschien alleen, bang, boos of verdrietig of ervaart een gevoel van betekenisloosheid. Hoe komt dat toch?

Zingevingsvragen

Waar word ik gelukkig van?
Wat wil ik bereiken in mijn leven?
Wat vind ik echt belangrijk?
Waar hoor ik thuis?
Waarom ben ik hier?
Bestaat er een God?
Ik heb alles, waarom voel ik me dan toch niet gelukkig?
Waarom is er zoveel lijden op de wereld?

Zingevingsvragen worden soms veroorzaakt door een belangrijke gebeurtenis of verandering in je leven, of als je tegenslag meemaakt, waarbij de hoop op verbetering verdwijnt. Het is dan moeilijk om te leren omgaan met de veranderde omstandigheden en de gevoelens van paniek, angst, eenzaamheid, kwetsbaarheid en machteloosheid die daarbij komen kijken. We maken allemaal wel eens onverwachte gebeurtenissen mee die ons leven op zijn kop zetten. Door de coronacrisis maken we dit nu collectief mee. Veel mensen vragen zich nu af: waar ben ik mee bezig, wie ben ik uiteindelijk en waar moet het met mezelf, met mijn relatie, met de wereld naar toe?

Wat zegt de wetenschap over geluk?

Ook de wetenschap doet onderzoek naar zingeving en geluk. De uitkomsten van al die onderzoeken zijn altijd te herleiden tot twee conclusies: mensen die gelukkig zijn hebben veel zelfstandigheid en ze hebben goede sociale contacten. Uit een 75 jaar durend Harvard onderzoek kunnen we drie belangrijke lessen leren over geluk. De studie waarin 724 mannen van hun tienerjaren tot hun oude dag zijn bestudeerd, is wellicht het langstlopende onderzoek naar het leven van volwassenen dat ooit is gedaan!

1. Het belang van hechte relaties

Misschien wel de belangrijkste conclusie uit dit onderzoek, is dat geluk niet schuilt in diploma’s en een flitsende carrière. Het meest gelukkig zijn mensen die een hechte band hebben met familie, vrienden en hun omgeving. Daar kan geen goed gevulde bankrekening tegen op. Opvallend is dat mensen die hechte relaties hebben vaak ook gezonder zijn. Wanneer je iemand in je leven hebt die je kunt vertrouwen, kalmeert je zenuwstelsel en blijven je hersenen langer jong. Ook ervaar je minder emotionele en fysieke pijn. Volgens het onderzoek zien eenzame mensen hun gezondheid sneller achteruit gaan en sterven ze ook jonger.

2. Kwaliteit boven kwantiteit

Een tweede opvallende conclusie uit het Harvard onderzoek is dat geluk niet afhangt van het aantal relaties dat je hebt. Veel belangrijker dan kwantiteit is kwaliteit. Je kunt beter één relatie hebben waarbinnen je de ruimte voelt om je kwetsbaar op te stellen en dingen te delen, dan vijf relaties waarbij dat niet kan.

3. Tevredenheid in relaties

Wat ook uit het onderzoek naar voren kwam, is dat een stabiele relatie gelukkig maakt. Het is niet alleen gezelliger met zijn tweeën, een partner biedt ook ‘preventieve geestelijke gezondheidszorg’. Een groot voordeel van een vaste relatie is ook dat je meer lichamelijk contact hebt. Telkens wanneer je op een liefdevolle manier wordt aangeraakt, maakt je lichaam het hormoon oxytocine aan. Dit stofje zorgt ervoor dat er minder van het stresshormoon cortisol wordt aangemaakt. Ook voel je je tevredener, verlaagt oxytocine je bloeddruk en vergroot het gevoelens van verbintenis. Heb je op dit moment geen relatie? Gun jezelf zo nu en dan een massage, want ook dat stimuleert de aanmaak van oxytocine.

Wat kun je zelf doen om ‘uit de knoop’ te raken?

Bestudeer andere denkers

Allereerst is het goed om te beseffen dat het heel normaal is dat je als puber dit soort vragen hebt! De puberteit is nu eenmaal een periode waarin er veel op je afkomt en je veel ontwikkelingen doormaakt. Je bent echt niet de eerste, en zeker niet de laatste persoon op aarde die veel nadenkt en dit soort vragen stelt. Sterker nog, filosofen, psychologen, theologen en andere denkers hebben hier boeken over geschreven die jou misschien wat kunnen helpen.

Maak het bespreekbaar

Als jouw omgeving niet herkent dat je met dit soort vragen worstelt, kun je behoorlijk klem lopen in je zoektocht naar antwoorden. Niet iedereen vindt het natuurlijk even makkelijk om zijn diepste gevoelens en gedachten te uiten, maar het kan erg opluchten om het bespreekbaar te maken met iemand in jouw omgeving.

Experimenteer met wat je leuk vindt

De positieve psychologie leert ons dat erachter komen waar je echt blij van wordt, wat je leuk vindt om te doen een eerste ingang is naar zingeving. Vanuit wat je leuk vindt om te doen of waar je blij van wordt, ontstaat een positieve impuls om je leven vorm te geven. Je handelt dan vanuit een innerlijk streven naar de verwezenlijking van een doel. En onderzoek heeft aangetoond dat het hebben van een levensdoel de belangrijkste factor voor later succes is. Dus maak eens een lijstje met activiteiten en bezigheden die je kunt ondernemen en ga hiermee experimenteren!

Wees mindful

We weten uit de wetenschap dat mindful in het leven staan goed is voor je geluk. Mindfulness betekent dat je je aandacht volledig richt op datgene wat je in het hier en nu aan het doen bent. Dingen als je kamer opruimen, huiswerk maken en avondeten voelen voor velen als verplichtingen. Klussen en tuinieren zijn ook niet voor iedereen een hobby, net zoals boodschappen halen voor de bejaarde buurvrouw. Probeer eens om dit soort dagelijkse activiteiten niet als verplichting maar als bron van betekenis in je leven te zien. En probeer alles wat je doet in plaats van even snel snel snel, eens langzamer en met volle aandacht te doen.

Ervaar positieve emoties door….

Als je een wandeling maakt door de natuur, probeer dan eens om je aandacht volledig te richten op de schoonheid ervan. Luister naar de geluiden van vogels, ruik de geur van bloemen of verdiep je in de verschillende soorten bomen of insecten die je onderweg tegenkomt. Probeer eens te beseffen hoe bijzonder het is dat er überhaupt leven is op deze planeet en dat jij bestaat! Wees dankbaar voor wat er nog wel is en voor wat je nog wel hebt, in plaats van je te richten op wat er ontbreekt. Een andere manier om meer positieve gevoelens te ervaren, is door je creativiteit te gebruiken. Denk bijvoorbeeld eens aan tekenen, schrijven, knutselen, naaien, muziek luisteren of maken, fotograferen, schilderen, fotoboeken maken en postkaarten maken (en sturen).

….en kom in de flow

Misschien kom je door dit soort bezigheden wel in een flow terecht, dat is een geestestoestand waarin je geluk ervaart omdat je positief en intensief met iets bezig bent. Je gaat dan helemaal op in dat wat je op dat moment aan het doen bent en je vergeet de tijd.

Doe iets voor anderen

Iets voor anderen doen maakt niet alleen de ander gelukkiger, onderzoek laat zien dat prosociaal gedrag ook goed is voor jouw eigen welzijn en geluk! Je kunt een kaartje sturen naar familie of oudere mensen die veel alleen zijn, iets leuks doen om een ander te verrassen of boodschappen halen voor oudere buren. Of wat dacht je van vrijwilligerswerk? Je kunt iets betekenen voor een ander en doet daarmee dus ook nog eens iets goeds voor de wereld, wat ook weer een goed gevoel geeft. Dus wat houdt je tegen, steek je handen uit de mouwen en ga ervoor!

Blijf bewegen

Recent onderzoek naar geluk tijdens deze coronacrisis geeft aan dat bewegen het grootste positieve effect heeft op geluk. Bewegen hoeft niet moeilijk te zijn. Zo kan je buiten altijd een wandeling maken of een rondje gaan fietsen. Dus trek die sportschoenen aan en leef je uit!

Geef door wat je leert en deel!

Wij zijn opgeleid om wat we weten voor onszelf te houden, wij sharen niet. Daarin schuilt een van de grootste kansen om geluk te creëren. Als ik met jou iets deel, dan help ik jou vooruit en dan bouw ik aan mijn sociaal netwerk. En net dat bouwen aan dat sociale netwerk zorgt ervoor dat ik niet in isolement eindig.

Merk je dat je voor je gevoel toch teveel vastloopt in het leven en praat je daar graag over met een (kinder)psycholoog? Dat kan! Ben je 16 jaar of ouder? Dan kun je je huisarts vragen om advies en eventueel een verwijzing. Ben je jonger dan 16 jaar? Vraag dan aan je ouders of ze je willen helpen hulp aan te vragen.