‘Probeer het gewoon los te laten’, het is een veelvoorkomend advies dat je vast weleens van iemand hebt gekregen. Toch is dat een stuk makkelijker gezegd dan gedaan. Waarom is het loslaten van bijvoorbeeld een relatie, situatie of oude gewoonte die je niet meer dient zo moeilijk? In dit artikel gaan we dieper in op de psychologische barrières van loslaten en bieden we praktische oefeningen en tips om deze vaardigheid te ontwikkelen. Zo kun je hopelijk meer rust en positiviteit ervaren in je dagelijkse leven!

Waarom is loslaten belangrijk?

Loslaten is het proces van het opgeven van emoties, gedachten of situaties die je niet langer dienen. Het betekent dat je de controle loslaat over zaken waar je geen invloed op hebt. Het gaat om het accepteren van wat is, zonder dat je er iets aan probeert te veranderen of blijft hangen in wat had kunnen zijn.

Het is belangrijk dat je leert loslaten. Als je dit niet doet, kun je blijven vastzitten in een toestand van voortdurende stress. Dit kan zowel lichamelijke klachten als mentale problemen tot gevolg hebben zoals:

• Emotionele, mentale of fysieke uitputting
• Depressie
• Angststoornis
• Boosheid en agressie

Psychologische barrières van loslaten

Loslaten is vaak moeilijk door emotionele en mentale obstakels. Door meer inzicht te krijgen in wat jou ervan weerhoudt om zaken los te laten en door ermee te oefenen, kun je wel leren om beter los te laten.

Angst voor onzekerheid

Een eerste obstakel dat het moeilijk maakt om los te laten, is de angst voor onzekerheid. De meeste mensen zijn geneigd om in hun dagelijkse leven zekerheid en voorspelbaarheid te zoeken. Wanneer je voortdurend de controle probeert te behouden, probeer je eigenlijk de onzekerheid van het leven te beheersen. Dit kan een gevoel van geruststelling en comfort geven. De controle loslaten daarentegen roept veelal gevoelens van angst, ongemak, onzekerheid of verdriet op.

Gehechtheid en verliesaversie

Het vasthouden aan controle kan voortkomen uit de angst om iets belangrijks te verliezen. Deze angst komt voort uit gehechtheid. Je bent bijvoorbeeld gehecht aan een relatie, baan, status of materiële bezittingen. Gehechtheid is een mentale en emotionele fixatie op iets waarvan je denkt dat je het wilt of nodig hebt om te overleven of gelukkig te zijn. Loslaten betekent dat je de fixatie op deze dingen loslaat. Dat hoeft niet te betekenen dat je ze zal verliezen. Het betekent dat je genoeg vertrouwen hebt dat je de dingen zal krijgen die je nodig hebt om te overleven en misschien zelfs gelukkig te zijn.

Zelfwaardering en identiteit

Loslaten kan een uitdaging voor je zijn als hierdoor jouw zelfwaardering en identiteit wordt aangetast. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer jouw zelfwaardering en identiteit vooral bepaald worden door wat je bereikt en hoe goed je presteert. Maar ook kan het gaan om zaken als je uiterlijk, een relatie of een bepaalde rol die je vervult in het leven. De controle behouden kan in dit geval een manier zijn om je eigenwaarde of identiteit te beschermen en te bevestigen dat je ‘goed genoeg’ bent. Loslaten kan voelen alsof je jezelf, of een deel van jezelf verliest.

Loslaten? 5 tips!

Loslaten kan lastig zijn, maar het kan je veel voordeel opleveren als je deze vaardigheid meer eigen maakt. We hebben daarom wat uitleg en tips voor je op een rijtje gezet over hoe je dit kunt aanpakken. Zo kun je meer rust en positiviteit gaan ervaren!

1.  Geef minder aandacht aan zaken waar je weinig invloed op hebt

Stephen Covey, een Amerikaans organisatiepsycholoog, introduceerde het begrip circle of concern: de cirkel van betrokkenheid. Binnen de cirkel van betrokkenheid vallen alle zaken en problemen waarbij je je betrokken voelt of die je aan het hart gaan. Op sommige dingen binnen de cirkel van betrokkenheid kun je weinig invloed uitoefenen. Geef die dingen minder aandacht, want ze kosten alleen maar energie en leveren niets positiefs op.

2. Pak problemen aan binnen je cirkel van invloed

Covey beschrijft naast de cirkel van betrokkenheid, ook een cirkel van invloed. Hiertoe behoren de zaken en problemen waar je wel wat over te zeggen hebt. Het is van belang dat je de problemen aanpakt die binnen jouw cirkel van invloed zijn. Of zet jouw vaardigheden in om mensen en omstandigheden tot verandering te bewegen die daarvoor openstaan. Zo kom je psychologisch in een opwaartse spiraal: je gevoel van invloed zal groeien en dat vergroot weer je gevoel van welbevinden.

3. Observeer en erken je gevoelens

Als je beter wilt worden in loslaten is het essentieel dat je erkent dat je bepaalde nare gevoelens en gedachten hebt en dat deze je leven beïnvloeden. Sta jezelf toe om echt te voelen wat je voelt. Dit is belangrijk omdat je iets pas echt kunt loslaten als je het volledig hebt doorvoeld. Realiseer je dat het normaal is om boosheid, verdriet, frustratie of angst te ervaren. De volgende oefening kan je helpen om het gevoel echt te voelen.

1. Ervaar een gevoel als een sensatie in je lichaam, bijvoorbeeld een knoop in je maag, gespannen spieren, een verhoogde hartslag of onrustige ledematen. Breng je aandacht naar dit gevoel en houd je aandacht daar. Je kunt het gevoel ook een kleur en/of een vorm geven. Probeer het gevoel niet te veranderen, te onderdrukken of jezelf ervan af te leiden. Observeer het gevoel alleen.
2. Accepteer dat het gevoel er is op dit moment in jouw leven.
3. Ontspan je lichaam zo volledig mogelijk, laat het gevoel toe en adem rustig in en uit.
4. Merk hoe het gevoel langzaam haar kracht verliest en plaatsmaakt voor ontspanning.

4. Maak keuzes gebaseerd op je behoeften en waarden

Het proces van loslaten kan bemoeilijkt worden doordat je jezelf regels oplegt of van alles moet. Geef jezelf in plaats daarvan eens vaker de ruimte om te ontdekken waar je behoeften liggen of welke waarden je belangrijk vindt om na te streven. Ga eens iets doen vanuit je behoeften of waarden, vanuit een passie of omdat het dicht bij je hart ligt. Richt je vervolgens op concrete doelen in het hier en nu en werk daar stap voor stap naartoe. Het veranderen van gedragspatronen gaat niet van de een op de andere dag. Wees dus mild voor jezelf.

5. Accepteren

Soms is er geen andere oplossing dan accepteren dat je op iets geen grip hebt. Accepteren betekent niet dat je passief alles over je heen laat komen, maar dat je aanvaardt dat de situatie is zoals ze is en je niet meer vecht tegen de realiteit. Je ziet in dat je je best hebt gedaan, maar dat je verwachtingen niet zijn uitgekomen. Je kunt jezelf een aantal vragen stellen:

1. Is mijn gedachte over deze situatie realistisch? Bijvoorbeeld: ‘Ik moet iets doen om iets vreselijks te voorkomen, dit mag niet gebeuren!’
2. Is mijn gedachte logisch?
3. Helpt het om deze gedachte te hebben en te blijven zitten met negatieve gevoelens?

Door bewust na te denken over deze vragen kun je leren aanvaarden dat het niet gegaan is zoals je ideaal vond, maar dat je daar geen controle over had. Door die acceptatie creëer je rust in je hoofd. Het gevolg is dat je blikveld breder wordt. Op die manier kan acceptatie juist weer leiden tot meer eigen invloed. Een manier om meer acceptatievermogen te ontwikkelen is mindfulnessmeditatie. Onderzoek suggereert dat mindfulnessmeditatie kan helpen negatieve gedachten los te laten (Frewen et al, 2008). Door te oefenen met het loslaten van gedachten en emoties, kun je de vaardigheid om los te laten verbeteren. Zo kun je gemakkelijker loslaten in het dagelijks leven.