2. Persoonlijkheidsstoornissen kenmerken
Er zijn meerdere persoonlijkheidsstoornissen met elk hun eigen kenmerken. In de meeste gevallen hebben die kenmerken te maken met extreme variaties van ‘gewone’ persoonlijkheidstrekken als jaloezie, gevoeligheid voor kritiek, bindingsangst, impulsiviteit, afhankelijkheid, perfectionisme, verlegenheid en vermijdingsgedrag.
Voorbeelden van veelvoorkomende problemen die kenmerkend zijn voor persoonlijkheidsstoornissen zijn:
- Telkens terugkerende conflicten met mensen in de omgeving;
- Instabiel levenspatroon en niet goed richting aan het leven weten te geven;
- Extreme gevoelsuitingen en sterke stemmingswisselingen;
- Agressieve uitingen en snel, impulsief reageren;
- Van mening zijn dat regels alleen gelden voor anderen. Slecht kritiek verdragen en steeds in het middelpunt van de belangstelling willen staan;
- Snel buitengesloten of afgewezen voelen;
- Niet alleen kunnen zijn of voortdurend bang zijn om in de steek te worden gelaten;
- Nauwelijks zelfstandig keuzes in het leven durven maken en zich angstig aan anderen vastklampen;
- Steeds bang zijn het niet goed te doen en daarom uitjes, iets nieuws ondernemen, een praatje aangaan, proberen te vermijden;
- Anderen steeds voor laten gaan, zichzelf opofferen en doen wat anderen willen zonder eigen wensen te laten horen;
- Op een dwangmatige manier bezig zijn alles in het leven perfect te regelen en daardoor werk niet afkrijgen en moeite hebben met mensen die het niet zo nauw nemen.
Anders voelen, denken en ervaren
Iemand met een persoonlijkheidsstoornis is zich vaak niet bewust van de afwijkende persoonlijkheid, maar merkt wel dat er problemen in het dagelijks leven zijn. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis vertonen ander gedrag, ervaren dingen anders en denken anders dan de mensen in hun omgeving die geen persoonlijkheidsstoornis hebben. Daarnaast gebeurt het vaak dat iemand met een persoonlijkheidsstoornis sociale informatie (gedrag en uitspraken van anderen) anders opvat dan hoe het bedoeld is.