Alleen zijn tijdens kerst en oud en nieuw is voor iedereen een andere ervaring. Waar de een zich eenzaam voelt of schaamt, vindt de ander het juist heerlijk om deze dagen helemaal alleen door te brengen. Maar hoe ga je om met lastige gevoelens? En hoe vul je de dag(en) zo fijn mogelijk in? Anja, Elsbeth, Karin en Maartje vertellen over hun ervaring én delen tips.

Anja, Elsbeth, Karin en Maartje, jullie zijn allemaal weleens alleen geweest tijdens kerst of oud en nieuw. Waarom?

Anja (31): ‘Zo’n elf jaar geleden ben ik naar Duitsland verhuisd. Doordat ik onregelmatige diensten werk, kan ik niet ieder jaar tijdens de feestdagen naar mijn familie in Nederland toe. Het eerste jaar dat ik in Duitsland woonde, kende ik nog vrijwel niemand, dus was ik een beetje noodgedwongen alleen. Het jaar daarop werd ik uitgenodigd om kerst te vieren bij een collega en haar familie. Ook al waren ze heel aardig, ik voelde me echt een indringer. En als ik me niet op mijn gemak voel in een gezelschap, voel ik me eigenlijk eenzamer dan wanneer ik alleen ben. Daarom besloot ik dat ik een feestdag gewoon alleen doorbreng als het met mijn familie of vrienden niet uitkomt.’

Elsbeth (57): ‘Al vijftien jaar lang ben ik iedere oud en nieuw alleen omdat mijn man dan werkt. We hebben er bewust voor gekozen dat hij tijdens oud en nieuw werkt en tijdens de kerst niet, zodat we Kerstmis samen en met onze kinderen en kleinkinderen kunnen vieren.’

Karin (45): ‘Als je jong bent is het nog tof om met al je vrienden de stad in te gaan. Op een gegeven kreeg iedereen een gezin, maar ik niet. Dus moest ik ieder jaar weer bedenken met wie ik het kon vieren. Op een gegeven moment was ik dat beu. Ook was ik het zat om minimaal € 65,- voor een kaartje te betalen om ergens in de stad te zijn waar de entree normaal gesproken gratis is. Je kreeg dan een miniflesje flutchampagne en je moest ook nog vóór 01.00 uur binnen zijn. Dan waren mijn vrienden en ik net aan het proosten en zaten we middenin een spel, om vervolgens de kou in te gaan. Ik geloof dat ik me toen realiseerde dat ik klaar was met het voelen van iets te móéten doen tijdens oud en nieuw. Het jaar erop heb ik het voor het eerst alleen gevierd.’

Maartje (36): ‘Ik ben vaak alleen tijdens kerst en oud en nieuw vanwege mijn ADHD, gegeneraliseerde angststoornis en bipolaire stoornis, passend bij mijn triple-x-syndroom. Daarnaast heb ik veel allergieën. Al met al maakt dat het voor mij lastig om ‘mee te doen’ met oliebollen, champagne en het feestgedruis. Bovendien kan ik met al die prikkels in een manie en een psychotische structuur schieten.’

Hoe is het om alleen te zijn tijdens kerst of oud en nieuw?

Anja: ‘Ik heb zelf besloten om kerst of oud en nieuw vaak alleen door te brengen. En als het mijn eigen keuze is, kan ik best goed alleen zijn. Wel vind ik het jammer dat ik geen partner en kinderen heb om het mee te delen. Maar echt eenzaam voel ik me niet, ik wéét dat ik lieve vrienden en familie heb die me ook uitnodigen, alleen door de afstand en mijn werk kan het vaak gewoon niet. Ook probeer ik het te behandelen als een normale vrije dag. Toch is dat lastig, want overal draait het om kerst: op tv, op de radio, op YouTube en ga zo maar door. Je kunt het niet echt negeren en het voelt een beetje raar.’

Elsbeth: ‘Ik vind het heerlijk. Ik kies er bewust voor om bijvoorbeeld niet naar vrienden te gaan, oudejaarsavond is echt ‘mijn’ avond. Ook app of bel ik niemand, ik vind het fijn om het afgelopen jaar nog eens te doorlopen in mijn gedachten.’

Karin: ‘Bevrijdend! Niets moet en alles mag. Het grappige is dat iedereen – toen ik vertelde dat ik de jaarwisseling alleen zou doorbrengen – me uitnodigde omdat ze het zielig vonden dat ik alleen was. Toen dacht ik alleen maar: had ik dat maar eerder gedaan, want ik moest altijd zélf op zoek naar mensen die iets samen wilden doen tijdens oud en nieuw.’

Maartje: ‘In eerste instantie voelde ik me ongemakkelijk en jaloers, omdat ik weet dat anderen het wel gezellig hebben en de prikkels met gemak kunnen dragen. Inmiddels heb ik het geaccepteerd. Want waar anderen de volgende dag een kater hebben van de alcohol, heb ik iedere dag een kater van de chronische moeheid en alle andere ongemakken. Een extra kater daarbovenop door eventuele impulsieve acties wil ik niet, dat zou ook betekenen dat ik niet goed voor mijzelf gezorgd heb. Dus ik ben er wel content mee.’

En hoe brengen jullie zo’n feestdag alleen door?

Anja: ‘Dat verschilt iedere keer. Wat ik in ieder geval fijn vind, is even bellen met mijn vrienden of ouders. Mijn ouders hadden vroeger de traditie dat ze ons op eerste kerstdag wakker maakten met een heel hard geluid van kerkklokken, dat speelden ze dan af op een cd. Als ik Kerstmis niet bij hen vier, mis ik die traditie heel erg: er klopt dan iets niet voor mijn gevoel. Ze hebben het daarom weleens via de telefoon afgespeeld, heel leuk! Andere dingen die ik graag doe zijn kleuren, een filmpje kijken en naar de kerk gaan, ik ben namelijk gelovig. Vaak maak ik voor of na de dienst dan nog een wandeling.’

Elsbeth: ‘Ik heb inmiddels een beetje mijn eigen rituelen voor oudejaarsavond. Zo maak ik altijd het fotoboek van het afgelopen jaar, zorg ik dat ik allerlei lekkere dingen in huis heb, doe ik de kaarsen en de kerstboom aan en zet ik leuke muziek op. Het is echt een mooi, misschien ook wat bezinnend einde van het jaar voor mij. Soms lees ik nog wat of kijk ik een film, maar meestal kom ik daar niet eens aan toe.’

Karin: ‘Inmiddels heb ik een gezin en vieren we het met de straat, maar ik heb het heel vaak alleen gevierd. Ik spendeerde mijn avond dan eigenlijk altijd lekker op de bank.’

Maartje: ‘De kerstdagen breng ik rustig door, met de structuur die ik altijd hanteer. Qua eten en drinken zorg ik voor een wat luxere maaltijd of ik laat een keer iets bezorgen. Ik steek een kaars aan, zet rustgevende kerstmuziek op en verwen mezelf met een marathon aan kerstfilms. Ook bouw ik elk jaar een kerstdorp van Lego. Dit geeft aanzienlijk minder prikkels dan een kerstboom. Met oud en nieuw duik ik met mijn koptelefoon en iPad vroeg in bed om wederom films te kijken en probeer ik voor de jaarwisseling te slapen. Mocht ik wakker worden dan gebruik ik mijn koptelefoon met noise-cancelling en luister ik muziek. Dat onderdrukt de harde knallen en daardoor ook eventuele triggers die altijd op de loer liggen.’

Hebben jullie tips voor anderen die alleen zijn met kerst of oud en nieuw?

Anja: ‘Hou jezelf bezig, bijvoorbeeld door te tekenen, sporten of een hobby uit te oefenen, zodat je je niet de hele tijd focust op het feit dat je alleen bent. Wil je er liever op uit? Ga vrijwilligerswerk doen! Maak bijvoorbeeld een grote pan soep en deel die uit aan mensen die arm zijn of op straat leven. Je hoeft je daarvoor meestal niet eens bij een organisatie aan te sluiten. Of maak een wandeling en stap uit je comfortzone door af en toe mensen aan te spreken. In het begin voelt dat heel ongewoon en ongemakkelijk, maar oefening baart kunst.’

Elsbeth: ‘Het klinkt misschien afgezaagd, maar maak het leuk voor jezelf. Zorg voor een fijne sfeer in huis, voor wat lekkers, en zorg dat je iets leuks te doen hebt. Als je dan toch nog eenzaam blijft, zou ik zeker mensen opzoeken, voor zover dat in de mogelijkheden ligt.’

Karin: ‘Andere mensen vonden het maar raar dat ik oudejaarsavond alleen wilde doorbrengen. Zelf vond ik het eerder vreemd dat ze mij eerst niet uitnodigden, maar wel als bleek dat ik alleen overbleef. Ik gaf dan aan niet uit medelijden uitgenodigd te willen worden. Krijg je ook dit soort reacties en vind je het moeilijk om hiermee om te gaan? Weet dat veel mensen niet voor zichzelf kunnen kiezen en het soms moeilijk vinden als jij dat wel doet. Maar ik ben van mening dat voor jezelf kiezen nooit de slechtste keuze kan zijn!’

Maartje: ‘Als je ook psychische problemen hebt, maak dan een crisis signaleringsplan voor jezelf speciaal voor de feestdagen. Schrijf op wat de aangenaamste situatie is waar je je in wilt bevinden en wat de ernstigste scenario’s kunnen zijn. Zorg ervoor dat je steunnetwerk op de hoogte is van het feit dat je alleen thuis bent zodat je hen kan bellen als het niet gaat. Ook kun je altijd een alarmkaart bij de crisisdienst aan laten maken als je merkt dat de spanning rondom die dagen hoog is en het je niet lukt dit naar beneden te krijgen. Daarnaast kun je letterlijk gaan zitten met je eenzaamheid. Bouw bijvoorbeeld een piekerkwartier in, speciaal voor de eenzaamheid. Vaak lucht het al op om het van je af te schrijven. Het werkt de-escalerend en het kan je helpen de eenzaamheid te omarmen. Bijvoorbeeld door te accepteren en realiseren dat je niet alleen bent in de wereld, dat er altijd mensen zijn waar je welkom bent of naartoe kunt bellen en dat je jezelf genoeg afleiding kunt geven om het leuk te hebben met jezelf.’

Meer ervaringsverhalen

Benieuwd naar meer verhalen van mensen die alleen zijn tijdens kerst en oud en nieuw? In deel 2 van dit artikel lees je de ervaringen en tips van Linda, Foekje, Sanne en Céleste.

Kamp jij met eenzaamheidsgevoelens? Weet dan dat je absoluut niet de enige bent. Wil je beter met je eenzaamheid leren omgaan? Lees dan ons artikel over eenzaamheid. En je zou het misschien niet verwachten, maar eenzame gevoelens hebben ook positieve aspecten. Hoe dat werkt, lees je in ons artikel over de voordelen eenzame gevoelens.