Je hebt niet altijd door dat je een trauma hebt meegemaakt. Dit overkwam ook Chantal (32 jaar). Zij raakte betrokken bij een auto-ongeluk en was er een paar maanden later getuige van dat een collega op het werk plotseling onwel werd en overleed. Zij besefte pas jaren later de impact hiervan op haar leven en functioneren. In deze blog vertelt zij hoe zij een deel van de oplossing vond en kon werken aan haar herstel.

Zo erg was het toch niet?

Bij een trauma dacht ik altijd aan iets heel verschrikkelijks, zoals het meemaken van een oorlog of natuurramp, langdurig seksueel misbruikt, gepest worden of slachtoffer zijn van een overval. Van die dingen die je op het journaal of in films ziet. Zoiets was mij niet overkomen. Ik dacht jarenlang dat het allemaal wel meeviel wat er was gebeurd. Iedereen maakt toch wel eens iets vervelends mee? Dat hoort bij het leven. Toch? Niet zo aanstellen en gewoon doorgaan, sterk blijven, huilen is voor watjes en rusten doe ik wel in het bejaardenhuis. Althans, dat dacht ik.

Het zal vast wel gewoon (werk)stress zijn

Dat ik mij vaak onrustig en opgejaagd voelde, slecht sliep, nachtmerries beleefde, hevig schrok als iemand mij onverwachts aanraakte en bepaalde geluiden niet meer kon verdragen, verweet ik aan werkstress. Ik was vaak down, kon zonder aanleiding geïrriteerd en boos reageren en ervoer nauwelijks (positieve) emoties. Ik had concentratieproblemen en zat soms uren voor me uit te staren, voelde me vaak met niemand verbonden en trok me steeds meer terug uit sociale situaties. Toen ik me ook steeds vaker ziek ging melden op mijn werk, besefte ik dat er iets niet oké met me was. Een zoveelste woede-uitbarsting naar mijn vriend was de druppel.

Toch last van Post Traumatische Stress Stoornis

Ik bleek een Post Traumatische Stress Stoornis te hebben. Het hielp mij in eerste instantie om er op een rationele manier mee bezig te zijn. Ik had geen zin om er eindeloos over te gaan praten met een psycholoog en dan te gaan zitten huilen. Achteraf gezien zat ik emotioneel gezien behoorlijk op slot. Ik keek documentaires, las artikelen en de boeken ”The Body Keeps the Score” van psychiater en traumadeskundige prof. dr. Bessel van der Kolk, en “When the body says no” van dr. Gabor Maté. Een uitspraak die mij is bijgebleven is: “Trauma is not what happened to you, but what still happens inside you as a result of what happened to you.” Dat is eigenlijk waar ik last van had, want zo vaak dacht ik niet terug aan het auto-ongeluk en het plotselinge overlijden van mijn collega.

Wanneer spreek je van een trauma?

Kenmerkend aan een posttraumatische stressstoornis is dat traumatische ervaringen ongewild op verschillende manieren of momenten weer worden opgeroepen. Vaak ervaar je dan intense angst of paniek, omdat je het trauma als het ware opnieuw beleeft. Je spreekt pas van een trauma als de klachten na vier weken blijven bestaan of verergeren. Bekijk de symptomen van PTSS hier.

Om het te verwerken, moest ik weer leren voelen

Het heeft mij geholpen om eerst op intellectueel niveau te snappen wat er met mij was gebeurd en hoe dit doorwerkte in mijn brein en lichaam. Maar daarmee was mijn PTSS niet opgelost. Het verwerken van mijn trauma kwam eigenlijk daarna pas. Ik moest weer leren voelen. Ik waagde de stap en begon met EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Bij EMDR roep je stapsgewijs onder begeleiding van een therapeut een nare herinnering op, terwijl je tegelijkertijd met je ogen een lichtje, een pendel of een ander voorwerp ritmisch van links naar rechts volgt. Door aan de nare gebeurtenissen te denken werd mijn trauma geactiveerd en door bewegingen te maken met mijn ogen werd het associatieproces gestimuleerd om de verwerking in gang te zetten.

EMDR heeft ervoor gezorgd dat de emotionele lading van mijn nare herinneringen is verminderd. Als ik nu terugdenk aan de gebeurtenissen, blijft mijn lijf meer in rust. Het beeld of de beelden verdwijnen dus niet, maar ik ervaar minder spanning wanneer de beelden naar boven komen. Waarom EMDR werkt, is nog altijd niet geheel duidelijk. Volgens prof. dr. Bessel van der Kolk worden er nieuwe verbindingen in de hersenen aangemaakt: je hersenen gaan beseffen dat de nare gebeurtenis niet nu gebeurt, maar tot het verleden behoort.

Daarnaast heb ik ook exposure therapie gehad, omdat ik veel vermijdingsgedrag vertoonde. Ik durfde sinds het ongeluk geen auto meer te rijden en moest hier stapsgewijs mee oefenen. Ook moest ik van mijn psycholoog een directe confrontatie aangaan met de plaats waar het ongeluk had plaatsgevonden en waar mijn collega was overleden. Door de confrontatie meermalen aan te gaan in plaats van deze te vermijden, zwakten de emoties die de traumatische gebeurtenissen bij mij oproepen af.

Ik had meer nodig dan alleen therapie

EMDR en exposure therapie hebben mij aardig op weg geholpen tijdens mijn reis naar herstel. Maar toch had ik wat meer hulpmiddelen nodig: ontspannings- en ademhalingsoefeningen, wandelen in de natuur, kanoën en kajakken, schrijven en muziek – dit alles hielp mij om meer lichaamsbewustzijn te ontwikkelen. Hierdoor ben ik meer in contact gekomen met mijn gevoel en leef ik meer in het hier en nu.

Al ver gekomen, maar het blijft een ‘work in progress’

Inmiddels heb ik mijn leven aardig op de rit. Ik voel mij rustiger, slaap beter en ervaar meer verbinding met anderen. Mijn concentratie is verbeterd en ik functioneer goed op werk. Ik durf weer in mijn eentje met de auto er op uit te gaan. Af en toe word ik nog getriggerd en dan kan ik geïrriteerd of boos reageren. Bepaalde gevoelige plekken zullen er wel blijven denk ik, maar ik ben heel blij dat ik al zover gekomen ben.